Belgica (2016)

Regie: Felix van Groeningen | 127 minuten | drama | Acteurs: Stef Aerts, Tom Vermeir, Stefaan De Winter, Dominique Van Malder, Ben Benaouisse, Boris van Severen, Sara De Bosschere, Charlotte Vandermeersch, Hélène De Vos, Jean-Michel Balthazar, Bo De Bosschere, Sam Louwyck, Anjana Dierckx, Hannes Reckelbus, Silvanous Saow, Fouad Oulad Khlie, Arne Sierens, Johan Heldenbergh, Nils De Caster, Titus De Voogdt, Tom Ternest, Willy Peeters 

Na het muzikale en ontroerende ‘The Broken Circle Breakdown’ is de Vlaamse regisseur Felix van Groeningen terug met zijn vijfde speelfilm waarin muziek wederom een grote rol speelt. Bij de film is een aparte soundtrack uitgebracht, vol uiteenlopende nummers, samengesteld door broers Stephen en David Dewaele van Soulwax, een Belgische house- en rockgroep. En broers, in verschillende soorten en maten, daar draait het, behalve muziek, om in ‘Belgica’. Gebaseerd op het leven van de vader van Felix van Groeningen, die in 1988 een Gentse kroeg liet uitgroeien tot de beruchte club Charlatan, vertelt ‘Belgica’ het verhaal van de jonge maar serieuze Jo en zijn oudere en onstuimige broer Frank. Samen laten zij een smoezelige kroeg, de Belgica, opbloeien tot dé hotspot van het Gentse uitgaansleven.

De film volgt in alle smeuïge en decadente details de opkomst en onvermijdelijke ondergang van de club en alle mensen eromheen. Jo en Frank vinden elkaar in hun grootse en creatieve ideeën, harde werken en branie, en verzamelen een club excentrieke mensen om hen heen. Jo droomt van een succesvolle eigen zaak waar hij zijn liefde voor muziek kwijt kan, en voor de impulsieve Frank is de club ook vooral een ontsnapping aan de middelmaat van het burgerlijk leven: zijn gezinnetje en werk als verkoper van tweedehands auto’s.

De verhaallijn is simpel; wat voor- en nadelen heeft. Enerzijds is er zo volop ruimte om alle gebeurtenissen, de grandioze opbouw van het imperium en ook de neerwaartse, in alcohol en drugs gedrenkte spiraal waar de hoofdpersonen in terecht komen, uitgebreid en in prachtig vormgegeven beelden weer te geven. Aan de andere kant is er weinig werkelijk verrassends aan het verloop van de film; je weet als kijker erg goed waar het naartoe gaat. En hoe buitengewoon en waanzinnig ook, af en toe steekt een ‘je had er bij moeten zijn’-gevoel de kop op. De film moet soms oppassen niet vooral voor intimi boeiend te zijn.

Desondanks is de thematiek en de nostalgie heel universeel: heimwee naar een waanzinnige plaats of tijd heeft iedereen wel. Die geweldige plek van vroeger, waar alles mocht en je iedereen kende. Bovendien – en dat is de grote kracht – wordt de film gedragen door een fantastische cast, een groep personages waar je meteen bij wilt horen. Acteurs Stef Aertsen Tom Vermeir als Jo en Frank stelen de show met hun markante koppen, geweldige West-Vlaamse accent, hun net niet aantrekkelijke uiterlijk en constante sigaret in de mondhoek. En hoe bont ze het ook maken, het worden geen karikaturen van doorgesnoven horecamannen, maar blijven mensen van vlees en bloed. En broers bovenal.

De film suggereert voorzichtig dat niet alleen de mannen in de club, maar ook daarbuiten; dat heel België heeft moeten opgroeien, volwassen worden. Het café als metafoor voor het land; inclusief discussies over toelatingsbeleid, drankgebruik, drugsregulering, ruimte voor kunst, tolerantie, en regulering van financiën, want, zoals Frank tegen het einde van de film stelt: “België is toch groot geworden op zwart geld!”. Enerzijds voel je aan alles dat het zo niet langer door kon gaan, en anderzijds is het ook zo jammer, de tijden die voorbij gaan. Het analoge België, met parkeerplaatsen vol louche tweedehandsauto’s, zwart geld, rijkelijk vloeiende drank en drieste jongensdromen.

Direct nadat de film op het Sundance Festival in première ging, ontving ‘Belgica’ al volop lovende kritieken. Op het festival zelf won Van Groeningen de prijs voor beste regie, en later werd bekend dat Netflix de rechten heeft aangekocht om de film wereldwijd te kunnen vertonen. Je gunt de mannen en vrouwen van de Belgica zoveel mogelijk kijkers.

Ruby Sanders

Waardering: 4

Bioscooprelease: 10 maart 2016
DVD- en blu-ray-release: 15 juni 2016
DVD-release: 27 september 2016 (DVD-box ‘Felix van Groeningen Collection’)