About Schmidt (2002)
Regie: Alexander Payne | 120 minuten | drama, komedie | Acteurs: Jack Nicholson, Kathy Bates, Hope Davis, Dermot Mulroney, June Squibb, Howard Hesseman, Harry Groener, Connie Ray, Len Cariou, Mark Venhuizen, Cheryl Hamada, Phil Reeves, Matt Winston, James M. Connor, Jill Anderson
‘About Schmidt’ is één van de beste dramafilms van de afgelopen jaren. Jack Nicholson speelt de rol van Warren Schmidt, een oude man die enorm uitkijkt naar zijn pensioen. In de briljant vormgegeven openingsscène zie je Schmidt in zijn kantoortje. Hij kijkt naar de klok waar hij de seconden ziet wegtikken, bij elke seconde die voorbij gaat, komt zijn pensioen steeds dichterbij. Alleen al deze scène geeft bijna het hele thema van de film weer. De leegte van het bestaan. Nu Schmidt met pensioen gaat, kijkt hij terug op zijn leven en hij mist iets. Hij houdt niet meer van zijn vrouw en zijn dochter heeft hij nooit goed leren kennen. Vol aarzeling en weerzin besluit hij om dan toch maar met zijn vrouw te gaan kamperen in hun nieuwe caravan. Het leven van Schmidt bereikt een keerpunt als zijn vrouw geheel onverwachts overlijdt. Hij staat er helemaal alleen voor en opeens beseft hij dat hij niets van zijn leven heeft gemaakt.
Uiteindelijk probeert Warren om zijn leven bijeen te schrapen. Hij besluit om zijn dochter te gaan opzoeken. In zijn eentje begint Schmidt aan zijn tocht door Amerika op zoek naar zijn dochter. Ze staat op het punt om te trouwen met Randall Hertzler, een waterbeddenverkoper. Dat Warren’s dochter, Jeannie, niet zit te wachten op het plotselinge advies en interesse van haar vader wordt snel duidelijk.
De film zit soms onevenwichtig in elkaar. Het begin en het einde zijn somber en droevig, maar er valt in het middenstuk van de film best veel te lachen. Zo is er een passage waarin Schmidt kennis maakt met de schoonmoeder van zijn dochter. Kathy Bates speelt deze vrouw. Bates is een steengoede actrice maar haar rol is iets te overdreven. Ze speelt een soort hippiefiguur, dat botst met de personificatie van Warren Schmidt. Ineens komt er een vreemd soort humor in de film, die niet helemaal in de vorm van het verhaal past. De andere acteurs zijn goed, maar worden door de acteerkunsten van Nicholson van het scherm gespeeld. Hope Davis overtuigt als Schmidts dochter, maar ze laat niet zo’n indruk achter als Nicholson. Hetzelfde geldt voor Dermot Mulroney, die de sullige schoonzoon speelt. Jack Nicholson bewijst wederom dat hij echt een levende legende is die nog lang niet afgeschreven is.
Jack Nicholson speelt misschien wel de beste rol uit zijn carrière. De karakteracteur werd genomineerd voor een Golden Globe-nominatie. De lichaamstaal van Nicholson is werkelijk fantastisch. In deze film gebruikt hij eens niet zijn kenmerkende grimas en charisma. Het moet een zeer zware rol voor hem zijn geweest, omdat dit personage zo ver afstaat van Nicholsons eerdere filmrollen. Zijn personage Warren Schmidt is een man zonder illusies. Zijn hele leven voelt hij een leegte in zijn hart. Nicholson maakt dit tastbaar, zijn uitdrukking is glazig en zijn stem hol. Er zijn geen woorden nodig om de gevoelens van Schmidt weer te geven. Uitgezonderd de brieven die Warren aan zijn Fosterkindje Ndugu stuurt. Deze brieven zijn een soort voice-overs. Via deze brieven geeft Schmidt zijn visie op zijn leven weer.
In eerste instantie doet het verhaal van deze film denken aan het eerdere Nicholson-vehikel ‘As Good As It Gets’. Maar ‘About Schmidt’ is zwaarder en somberder van toon. Er komt wel humor in voor, alleen veel minder. De nieuwste film van regisseur Alexander Payne is voor een selecter publiek. De cameravoering is erg knap gedaan. Met name de beginscène en de speech op de bruiloft van Jeannie en Randall is erg beklemmend gefilmd. De camera zit erg dicht op de huid van Warren. Om in het volgende moment een enorme afstand van hem te nemen. Het personage staat centraal. Het is dan ook een echte acteursfilm geworden met een traag tempo. De afloop van het verhaal is erg mooi en ontroerend. Deze film moet het dan ook hebben van de sfeer die soms erg ongemakkelijk aanvoelt. De ene keer weet je niet of je nu moet lachen of moet huilen. ‘About Schmidt’ is ondanks de sombere hoofdpersoon een film over hoop. De hoop op een betere toekomst en de plek waar je staat in de maatschappij. Hoe benader je het leven?
Dit is een film die je aan het nadenken zet.
Frank v.d. Ven
Waardering: 4.5
Bioscooprelease: 13 december 2002