Amazing Grace (2018)

Regie: Alan Elliott, Sydney Pollack | 87 minuten | documentaire, muziek | Met: Aretha Franklin, James Cleveland, C.L. Franklin, Alexander Hamilton, Bernard Pretty Purdie, Chuck Rainey, Clara Ward, Mick Jagger, Sydney Pollack, Charlie Watts

‘Communion’ is een prachtig Engels woord dat staat voor ‘verbinding’, in het Nederlands vaak een platgeslagen beleidsterm. ‘Communion’ is zeker van toepassing op de gemeenschappelijke ervaring die gospelmuziek tot stand kan brengen. Daarover gaat ‘Amazing Grace’: gemeenschap tussen zingende kerkbezoekers, begeleid door Aretha Franklin (1942-2018) en haar band, met het Southern California Community Choir in een kerk in Los Angeles in 1972.

Zij brengen naast de titelsong bijvoorbeeld ook ‘Wholy Holy’ van Marvin Gaye. De beide vaders van de beste zangers aller tijden waren, niet geheel toevallig, christelijk voorganger. Opname, concert en kerkdienst – inclusief preek van the Reverend C.L. Franklin, worden één in deze pure documentaire. ‘Amazing Grace’ betreft immers een concertregistratie, en tevens de opname van het meest succesvolle gospelalbum aller tijden, met dezelfde titel.

Aretha oogt vermoeid, zweet hevig, of zijn het tranen? De getoonde extase van het publiek is echt; muziek brengt de zwarte gemeenschap trots en troost, zeker in de moeilijke jaren na de dood van Martin Luther King. Het lied ‘Amazing Grace’ is van zichzelf een christelijke hymne, wortelend in de achttiende-eeuwse protestantse traditie. In handen van Aretha doet het lied daadwerkelijk hemelen, zij het geestelijk; ook het wereldse ‘You’ve got a Friend’ van Carole King wordt gospel als Aretha het zingt.

Je zou serieuze gezichten verwachten tijdens een opname, de combinatie van intense concentratie bij de muzikanten en de spontaan meeklappende en meezingende ‘kerkgangers’ in de New Temple Missionary Baptist Church is uniek. Er wordt hier iets gedeeld, en iets gecreëerd dat groter is dan de som der delen. Voordat we religieus worden: dat geldt voor veel popconcerten. Maar we hebben het hier over Liefde voor Muziek met hoofdletters, zoals bezongen in onze taal door Raymond van het Groenewoud. Geen lucifer natuurlijk, beminde gelovigen, maar passie elk uur.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 31 oktober 2019
DVD-release: 5 februari 2020