Beck: De terroristen – Stockholm Marathon (1994)
Regie: Peter Keglevic | 90 minuten | thriller, misdaad | Acteurs: Gösta Ekman, Kjell Bergqvist, Rolf Lassgård, Niklas Hjulström, Corinna Harfouch, Mats Huddén, Thomas Anders, Jonas Falk, Anna Godenius, Kjell Lennartsson, Mona Andersson, Per Bodner, Örjan Ramberg, Brad Johnson, Johanna Westman, Gaby Stenberg, Mona Seilitz, Viktor Friberg, Charlotte Giese, Jonas Uddenmyr, Monica Ahlberg, Gunnar Mosén, Carl-Ivar Nilsson, Margareta Wikholm, Christer Flodin, Tomas Norström, Maj Sjöwall
Dit zesde en laatste deel van de serie verfilmingen van de misdaadromans van Sjöwall en Wahlöö is een waardige afsluiter, al is het grootste deel van de oorspronkelijke plot overboord gegooid. Martin Beck (Gösta Ekmann) en zijn team moeten wederom in actie komen om een gecompliceerde zaak op te lossen.
Op een ochtend klimt Sonja Hellström (Charlotte Giese), die al jaren psychisch in de war is, vanuit het raam van haar huis op het dak van de kassen van het hoveniersbedrijf van haar echtgenoot Bo Henrik (Mats Huddén) en valt vervolgens door de ruiten haar dood tegemoet. Twee weken later wordt Walter Petrus (Kjell Lennartsson), zakenman, zeezeiler en societyfiguur, dood aangetroffen in de badkuip van zijn minnares Monica (Corinne Harfouch). Rechercheur Benny Skacke (Niklas Hjulström) wordt er als eerste op af gestuurd, die aan het trainen is voor de marathon van Stockholm. Even later arriveren ook Lennart Kollberg (Kjell Bergqvist), Gunvald Larsson (Rolf Lassgård) en Beck zelf ter plaatse. Het sporenonderzoek levert op dat iemand zich urenlang schuil moet hebben gehouden in de garage, voorzien van proviand. Wanneer blijkt dat Bo Henrik Hellström, de hovenier van Petrus, die ochtend in de buurt is gezien, lijkt de zaak klip en klaar te zijn. Te meer als blijkt dat Hellström ervandoor is gegaan en zijn jachtgeweer heeft meegenomen. Uit gevonden notities en krantenknipsels deduceren Beck en de zijnen dat hij het tevens voorzien heeft op de popster Ypsilson (Thomas Anders). Die staat momenteel in de hitlijsten met het nummer “Marathon” en doet als publiciteitsstunt mee aan de marathon van Stockholm. Het wordt een race tegen de klok, waarbij Skacke gedwongen wordt zich aan het lage tempo van Ypsilon aan te passen om hem te beschermen en intussen Beck, Kollberg en Larsson zich in het zweet werken om Hellström te pakken.
Het plot van de tv-film wijkt significant af van de zeer politiek beladen laatste roman van Sjöwall en Wahlöö over Martin Beck. Het bezoek van de reactionaire Amerikaanse senator is geschrapt, de terroristen die een bom onder de route van de stoet hebben gelegd eveneens (daar is de marathon voor in de plaats gekomen – je ziet de brainstormsessie van de schrijvers haast voor je), de bankoverval en de daaruit voortvloeiende moord op de minister-president eveneens. Dat laatste is zeker begrijpelijk: toen het boek verscheen in 1974 was Olof Palme premier (hoewel hij niet met name genoemd wordt) en Palme werd – in zijn tweede ambtstermijn in 1986 – ook in werkelijkheid vermoord. Van alle zes de films is dit de meest losse bewerking van de boeken en de titel ‘De terroristen’ slaat eigenlijk nergens op. De Zweedse titel luidt dan ook ‘Stockholm Marathon’ in plaats van de boektitel “Terroristerna”.
De acteurs zijn wederom erg in vorm. Kollberg en Larsson lijken beter met elkaar op te kunnen schieten en vooral nu kameraadschappelijk te vitten. Lassgård krijgt weer een paar leuke momenten om de onbeschofte Larsson te verbeelden en Ekmann is het betrouwbare, bedaarde centrum als Martin Beck. De opnamen vonden plaats tijdens de echte marathon van Stockholm in 1993. Leuk detail: schrijfster Maj Sjöwall is de vrouw die het startschot lost. (Haar man, Per Wahlöö, overleed tijdens het schrijven van deel 10, de reden dat er geen verdere boeken verschenen).
Hoewel de film zeker spannend is en een verbetering ten opzichte van het vorige, vijfde deel, is er één opvallend minpunt: het personage Ypsilon is zo onsympathiek en de haat van Hellström zo begrijpelijk, dat het de kijker eigenlijk worst zal wezen of Beck en consorten erin slagen om de moord te voorkomen. Afgezien daarvan is het een sterk deel in de filmreeks. Het is daarom jammer dat de overige vier boeken niet tegelijkertijd verfilmd zijn. Het wachten is op een Martin Beck-serie, met verfilmingen van alle tien de boeken. Qua acteerprestatie zal het echter moeilijk worden deze heren te overtreffen. Hoezeer Peter Haber en Mikael Persbrandt in hun eigen Beck-serie ook zijn best doen als Beck en Larsson, vooralsnog is het deze serie die de beste versie van deze karakters bevat.
Hans Geurts