Het Duitse Archief presenteert: Das Dritte Reich Privat – Das Dritte Reich privat (2004)
Regie: Karl Höffkes | 65 minuten | documentaire, geschiedenis
De serie ‘Het Duitse Archief presenteert’ werd samengesteld door filmhistoricus en verzamelaar Karl Höffkes en laat ons een schat aan filmbeelden zien uit de periode van de Tweede Wereldoorlog die vaak jaren op de zolders en in de archieven van privépersonen stof heeft verzameld. Höffkes heeft jaren besteed aan het verzamelen van al deze films. Zijn archief dient als opslagplaats en beheerder van vele kilometers filmmateriaal. Vele (professionele) geïnteresseerden en bedrijven hebben al gebruik gemaakt van het archief van Höffkes. Ook produceert het archief DVD’s die Höffkes zelf in elkaar worden gezet. Dit heeft als doel het door hem verzamelde materiaal voor een groter publiek beschikbaar te maken.
Al eerder zagen wij DVD’s over de ontstaansgeschiedenis van de Wehrmacht, het schip de Wilhelm Gustloff maar ook grote Duitse veldslagen. Höffkes kreeg echter ook veel privé- en alledaagse opnamen in handen. Opnamen die, zoals in ‘Das Dritte Reich Privat’ terecht wordt opgemerkt, een andere kijk op de Duitse samenleving laten zien. Nu eens niet marcherende colonnes, parades en vlaggengezwaai maar een blik op alledaagse Duitsers met alledaagse bezigheden, onberoerd door enige vorm van officiële censuur. Een buitenkansje voor degenen die een beter begrip en een genuanceerder beeld willen krijgen van de Duitse maatschappij in de oorlogsjaren.
En inderdaad, ‘Das Dritte Reich Privat’ toont ons onder andere opnamen met reclame voor Duitse middenstanders, jeugdorganisaties voor en tijdens de oorlog, privéfilmpjes bij mensen thuis, (dorps)feesten, beelden na de Oostenrijkse “Anschluss”, privéopnamen van soldaten, en wat al niet meer. Net als bij de andere films die door Höffkes en zijn mensen geproduceerd werden is ook deze DVD voorzien van deskundig commentaar dat de beelden begeleidt. Dit commentaar laat de beelden dienen als illustratie bij een alomvattend verhaal over het verloop van de Tweede Wereldoorlog. Pluspunt aan deze DVD is dat de nadruk nou eens niet ligt op oorlogsbeelden maar ook echt zaken toont die je normaal gesproken niet zo gauw tegenkomt in documentaires over de Tweede Wereldoorlog. Toch lijdt deze DVD aan het manco waar ’33-45 in kleur’ ook al aan leed. Doordat Höffkes het moest doen met het materiaal wat hij aangeleverd kreeg, is het een enigszins fragmentarisch allegaartje geworden. We springen van opnames van Hitler tijdens staatsbezoeken naar opnames van Duitse matrozen op bergtocht naar beelden van een speelfilmklucht. Soms probeert het commentaar sommige van deze beelden te koppelen aan een algemenere ontwikkeling maar dit komt jammer genoeg niet altijd als erg valide over. Het is wel erg kort door de bocht als je aan de hand van beelden van een amateurspeelfilm verklaart dat de Duitse mensen vooral naar rust en harmonie streefden. Sommige ontwikkelingen zijn nou eenmaal niet zo makkelijk van beeldmateriaal te voorzien.
Ook in deze film komen we naast geijkte beelden van toeristische uitjes en dergelijke ook weer enkele scènes tegen die eruit springen. Zo zien we beelden van een nudistenorganisatie die later door de Duitsers verboden werd, beelden van de opening van en van rijdend verkeer op een nieuwe Duitse autosnelweg, en filmbeelden van een Franse prostituée gemaakt door een Duitse soldaat. Zodoende is deze DVD zeker voor de liefhebber en geïnteresseerde een slimme aankoop. Jammer is wel dat hij iets korter is dan normaal en dat hij qua opbouw minder interessant is dan andere delen uit de serie.
Joost Hoedemaeckers