Husbands and Wives (1992)
Regie: Woody Allen | 108 minuten | komedie, drama, romantiek | Acteurs: Woody Allen, Mia Farrow, Sydney Pollack, Judy Davis, Jeffrey Kurland, Bruce Jay Friedman, Cristi Conaway, Timothy Jerome, Rebecca Glenn, Juliette Lewis, Galaxy Craze, Lysette Anthony, Benno Schmidt, John Doumanian, Gordon Rigsby, Liam Neeson, Ilene Blackman
Mia Farrow was lange tijd de muze van Woody Allen. Van 1980 tot 1992 hadden ze een relatie en hoewel ze nooit trouwden en altijd hun eigen huis aanhielden, waren ze onafscheidelijk. Zo schreef The New York Times in 1991: “Er zijn maar weinig getrouwde stellen die getrouwder overkomen [dan Allen en Farrow]. Ze hebben constant contact met elkaar en er zijn maar weinig vaders die zo veel tijd met hun kinderen doorbrengen als Allen.” Een jaar later werd echter bekend waaróm Allen zo graag het gezelschap van (de door Farrow geadopteerde) kinderen was, toen zij naaktfoto’s ontdekte van haar amper twintigjarige dochter Soon-Yi. Een schandaal was geboren en een lange strijd om het voogdijschap om de drie kinderen die ze samen hadden geadopteerd – inclusief een aanklacht van Farrow tegen Allen wegens seksueel misbruik van haar dochter Dylan – volgde. Jaren later beweerde Allen in een interview met Vanity Fair dat het voor hem als een zegen voelde dat Farrow de foto’s ontdekte. “Ik weet zeker dat er dingen zijn die ik anders had moeten doen. Nu ik eraan terugdenk had ik al veel eerder uit die relatie [met Farrow] moeten stappen dan ik deed.”
In alle hectiek van schandalen en rechtszaken zou je bijna vergeten dat er in 1992 ook nog een film uitkwam waarin Allen en Farrow samen speelden (in totaal maakten ze maar liefst dertien films samen!), ‘Husbands and Wives’. En – hoe ironisch – draait het hier voornamelijk om het beëindigen van relaties. Gabe Roth (Woody Allen) en zijn vrouw Judy (Mia Farrow) krijgen namelijk een bevriend stel op bezoek. Jack (Sydney Pollack) en Sally (Judy Davis) komen langs om aan te kondigen dat ze gaan scheiden. Gabe is geschokt door het nieuws, maar Judy trekt het zich persoonlijk aan. En terwijl Jack en Sally verder gaan met hun leven en nieuwe relaties krijgen, blijven Gabe en Judy er maar mee bezig. Zo beschuldigt Judy Jack ervan een affaire te hebben en noemt Gabe zijn maat gestoord dat hij Sally verlaat voor aerobicstrainer Sam (Lysette Anthony). Judy stelt Sally voor aan haar collega Michael (Liam Neeson), maar als zij elkaar leuk blijken te vinden is Judy ‘not amused’. De scheurtjes in hun eigen huwelijk beginnen steeds groter te worden, zeker wanneer Gabe en Judy zelf ook meer gaan voelen voor buitenstaanders…
“Is dit het? Zijn we klaar?”, vraagt Gabe aan het einde van de film aan de onzichtbare ‘crew’. De kijker moet geloven dat dit een documentaire is – met één-op-één gefilmde interviews – en de camera is al even neurotisch als de personages. ‘Husbands and Wives’ is Allens ode aan ‘Scenes from a Marriage’, Ingmar Bergmans miniserie uit 1973. Relaties, de liefde, eenzaamheid, angst en frustratie zijn voor Allen een onuitputtelijke bron van inspiratie. Dit is bovendien één van Allens meest persoonlijke films, boordevol bijtend cynisme. Tegelijkertijd zijn de situaties waarin de personages zich bevinden heel herkenbaar en universeel (al zal niet elke bijna zestigjarige op een negentienjarig dweperig studentje (gespeeld door Juliette Lewis) vallen zoals Gabe). Allen weet feilloos de vinger op de pijnlijke plekken te leggen. De een is jaloers op de ander, die naar zijn inzicht te snel een nieuwe liefde vindt, de ander verlangt wanhopig terug naar zijn ex als het nieuwe liefje blijkt tegen te vallen. Maar ook het feit dat zowel mannen als vrouwen liever in een liefdeloze maar vertrouwde relatie blijven hangen, dan dat ze er een punt achter durven zetten.
‘Husbands and Wives’ werd genomineerd voor twee Oscars (beste scenario en beste vrouwelijke bijrol voor Davis, die op zeer overtuigende wijze een frigide opperneuroot portretteert), maar wordt desondanks gezien als een verloren meesterwerk. De film werd zwaar ondergesneeuwd door alle privéperikelen en het hele mediacircus om Allen en Farrow heen. De fictie trekt sterke parallellen met de werkelijkheid. ‘Husbands and Wives’ steekt messcherp af tegen het hele romantische liefdesideaal. Relaties worden neergezet als remedie tegen eenzaamheid. Misschien niet zo sterk als ‘Annie Hall’ (1977) en ‘Manhattan’ (1980), maar meer dan de moeite waard voor fans van Woody Allen.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 12 november 1992