I Am the Violin (2004)

Regie: Paul Cohen | 54 minuten | documentaire | Met: Ida Haendel

Ze ziet er uit als een kruising tussen een bejaarde Haagse dame en een vogelverschrikker. Ze heeft een kast vol schoenen en een grote hoeveelheid afzichtelijke jurken. Haar hondje is een verwend keffertje met een grote strik om de hals en een t-shirtje tegen de kou, de inrichting van haar huis is een regelrechte ode aan de wansmaak. Maar als zij haar viool oppakt en begint te spelen wordt zij een ander persoon. Zij is Ida Haendel, briljant violiste en zeldzaam fenomeen.

In de Nederlandse documentaire ‘I Am the Violin’ wordt een onderhoudend portret geschilderd van deze muzikale nomade. Regisseur Paul Cohen filmde haar op tournee door Japan, bij een optreden in Montreal en in haar huidige verblijfplaats Miami. We zien Haendel met haar kwakkelende instrument op consult bij de vioolarts, tijdens een signeersessie in Japan, en op het verlaten vliegveld van Cleveland, wachtend op een ontvangstcomité dat nooit komt. Tussendoor vertelt zij met veel humor het verhaal van haar leven, een rijk leven in dienst van de muziek.

Het knappe van ‘I Am the Violin’ is dat de film niet alleen handelt over de lotgevallen van een individu maar dat er tegelijk universeler thema’s worden aangestipt: ouderdom, familierelaties, eenzaamheid, liefde, roem. Zoals zovele ouderen is Haendel bang om haar onafhankelijk bestaan op te moeten geven en alles wat dit leven bedreigt, zoals de kwaal van de Stradivarius, baart haar diepe zorgen. De even fascinerende als gênante liefdesbetuigingen aan het hondje vertellen daarnaast veel over Haendels eenzaamheid. Maar klagen doet zij nooit. Zelfs als zij vertelt over die Roemeense dirigent die haar een hersenloze vleesetende plant noemde, klinkt er geen bitterheid in haar woorden. Hoogstens zelfspot.

Het is die levenslustige toon, gecombineerd met de humor en de prachtige muzikale fragmenten die de film zijn onderhoudende karakter geven. Het zijn de onderliggende thema’s die hem diepgang verschaffen. Het is tenslotte de som van deze delen die van ‘I Am the Violin’ een schitterende documentaire maakt.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 16 juni 2005