Rabia (2024)

Regie: Mareike Engelhardt | 94 minuten | drama | Acteurs: Megan Northam, Lubna Azabal, Natacha Krief, Lena Lauzemis, Klara Wördemann, Maria Wördemann, Andranic Manet, Lena Urzendowsky, Camille Léon-Fucien, Jeanne Bermon, Christine Gautier, Abdulrahman Khallouf, Anjani Denoyer, Lefate Ferrec, Soulafa Helou, Amine Khaldi, Anaïa Toualbia, Kataleya Videuil

Toen in 2014 de verhalen opdoken over Europese meisjes die naar Syrië trokken om zich aan te sluiten bij IS, was de verbijstering in de maatschappij groot. Hoe kon een groep die openlijk vrouwen onderdrukte, jonge vrouwen uit het Westen overtuigen om hun relatief comfortabele leven achter te laten? ‘Rabia’ (2024), de eerste langspeelfilm van Mareike Engelhart, werpt een meedogenloze blik op deze vraag. Engelhart laat zien hoe de belofte van een nieuw begin al snel omslaat in een verstikkend systeem van controle, geweld en hypocrisie.

Geïnspireerd door ware gebeurtenissen, vertelt ‘Rabia’ het verhaal van Jessica (Megan Northam) en Laïla (Natacha Krief), twee 19-jarige Franse vriendinnen die, aangetrokken door de beloften van een betekenisvol bestaan, naar Syrië vertrekken om zich bij IS aan te sluiten. Laïla zal daar trouwen met Akram, een IS-strijder die ze online leerde kennen en Jessica wordt zijn tweede vrouw. Beiden geloven ze in de belofte van een heilige missie, een gemeenschap waarin ze betekenis en respect zullen vinden. Maar de realiteit is anders: hun aankomst in Raqqa leidt hen niet naar een nieuw thuis, maar naar een madafa—een opleidingscentrum voor toekomstige jihadbruiden. Deze instelling wordt geleid door de charismatische maar meedogenloze ‘Madame’ (Lubna Azabal), een voormalige rechtenstudente aan de Sorbonne, nu de meedogenloze directrice van de bruidenfabriek. Dit personage is gebaseerd op Fatiha Mejjati, de beruchte ‘zwarte weduwe van de jihad’.

Vanaf het begin krijgt Jessica de naam ‘Rabia’, waarmee ze symbolisch breekt met haar oude identiteit. De vriendschap tussen Jessica en Laïla vormt een tragische kern binnen de film. Hun eerste breekpunt komt wanneer de strijder die ze zouden trouwen sterft en Laïla uitgehuwelijkt wordt aan een emir, overtuigd dat dit haar een betere positie zal geven. Jessica blijft achter en raakt steeds verder geïsoleerd. Onder het strikte regime van Madame wordt ze systematisch gebroken—eerst psychologisch, later fysiek.

Jaren later kruisen hun wegen opnieuw, maar waar Jessica volledig is opgenomen in de madafa, heeft Laïla de illusie van het kalifaat doorzien. De man die haar veiligheid en status beloofde, bleek een sadist die haar mishandelde en misbruikte. Haar pogingen om Jessica, nu ‘Rabia’, wakker te schudden, stuiten op een muur van fanatisme. Zelfs wanneer Jessica de brandplekken op Laïla’s armen ziet, blijft ze onbewogen: “Mannen en vrouwen maken nu eenmaal ruzie”.

De film toont hoe IS erin slaagde vrouwen niet alleen te onderdrukken, maar hen ook actief te laten deelnemen aan een systeem dat hen onderwierp. Door middel van geavanceerde propaganda en gerichte online rekruteringstechnieken worden idealen voorgehouden die deze vrouwen doen geloven dat ze een fundamentele rol kunnen spelen binnen het kalifaat. Jessica’s verlangen naar respect en erkenning maakt haar vatbaar voor deze manipulatie, wat haar uiteindelijk tot een tragisch pad leidt. Haar afdaling in dit systeem en haar uiteindelijke rol als verlengstuk ervan laten zien hoe macht binnen totalitaire structuren functioneert. Wat begint als een zoektocht naar betekenis, eindigt in een verstikkende cyclus van onderdrukking en verraad. Door de beklemmende cinematografie en een meedogenloze blik op de vrouwelijke ervaring onder ISIS, laat ‘Rabia’ een verpletterende indruk achter. Het is een film die confronteert, want hoe makkelijk is het om te zeggen: zij hadden beter moeten weten, zij wisten wat ze deden, zij verdienen geen medelijden? Maar wat deze film laat zien, is dat niemand immuun is voor manipulatie.

Kaat Monsieur

Waardering: 4

Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2025