Rare Exports (2010)

Regie: Jalmari Helander | 84 minuten | actie, komedie, fantasie | Acteurs: Onni Tommila, Jorma Tommila, Tommi Korpela, Rauno Juvonen, Per Christian Ellefsen, Ilmari Järvenpää, Peeter Jakobi, Jonathan Hutchings, Risto Salmi, Jens Sivertsen, Sigmund Bøe, Olav Pedersen, Nils M. Iselvmo, Steinar Skogstad, Nils Nymo

‘Rare Exports’ bevestigt het vermoeden dat kerstfilms voor kijkers van zestien jaar en ouder bij voorbaat leuk zijn. Deze fantasyfilm-met-horrortrekjes van Finse makelij heeft veel te bieden: hij geeft een fascinerend inkijkje in de cultuur van de Sami (bij ons beter bekend als Lappen), toont het Finse landschap in al zijn schoonheid, is tegendraads, origineel en speels en bezorgt je bij tijd en wijle de koude rillingen. Held van het verhaal is de kleine Pietari, een Sami-knul die ontdekt dat een louche zakenman een diepgevroren Kerstman heeft laten opgraven uit het ijs. Even voor de duidelijkheid: dit is niet de jolige dikzak zoals we die kennen uit de cola-reclames, maar de wrede kindervreter uit de oude legendes. Al snel kleurt het rendierbloed de sneeuw rood en verdwijnen alle kinderen in de omgeving, maar Pietari is niet voor één gat te vangen. Hij mobiliseert de dorpsbewoners en bedenkt een plan om zijn vriendjes te redden én de inkomsten terug te winnen die verloren gingen door de voortijdige dood van de rendierkudde.

Het leuke van ‘Rare Exports’ is dat hij alle ingrediënten van een traditionele kerstfilm bevat, maar toch verre van conventioneel is. Er zijn rendieren, kadootjes, een Kerstman die op zijn manier erg veel van kindertjes houdt en een kind dat de onbetwiste held van het verhaal is, maar regisseur Jalmari Helander weet overal een verrassende draai aan te geven. De rendieren in ‘Rare Exports’ zullen geen arrenslee meer trekken, de Kerstman is een bloeddorstige oergod met al even brute helpers en ter begroeting van Vadertje Kerst legt de jonge held in kwestie een berenklem in de openhaard. Zelfs kinderhaters zullen zich laten inpakken door de kleine Pietari (Onni Tommila), die met een knuffel onder de arm de volwassenen in zijn omgeving rondcommandeert als een ware veldmaarschalk. Daar kunnen die zoetsappige kids uit Hollywoodfilms nog wat van leren. Tot slot heeft ‘Rare Exports’ een lollige ontknoping in petto. Een cult-kraker in de dop die de suikerzoete kerstcommercie op de hak neemt en ook na 25 december in de smaak zal vallen.

Paula Koopmans