The Pilot – Fuga per la libertà – L’aviatore (2008)

Regie: Carlo Carlei | 113 minuten | biografie | Acteurs: Sergio Castellitto, Marco Giallini, Hristo Mitzkov, Carlotta Natoli, Matt Patresi, Hristo Shopov, Marianne Stanicheva, Stefan Valdobrev, Anna Valle

“Fuga per la libertà” betekent zoiets als “ontsnappen naar de vrijheid”. De ontsnapping gebeurt in deze Italiaanse film over de Tweede Wereldoorlog door de lucht. Massimi Teglio (Sergio Castellitto) is piloot, heeft een goed lopend eigen bedrijf en is goed bevriend met mensen in het Italiaanse leger. Maar hij is ook Jood. Daar had hij zelf niet zo heel erg bij nagedacht. Maar tijden veranderen.

Italië heeft zich aangesloten bij Duitsland in de strijd tegen de geallieerden en Rusland. Mussolini is al weer een tijdje aan de macht in het land. Het is een verontrustende tijd. Hoewel Joden eerst nog volop deelnamen aan het openbare leven wordt met de groeiende invloed van de Duitsers ook de antisemitische tendens sterker. Massimo merkt dat de maatregelen onder invloed van de Duitsers steeds repressiever worden. Oude vrienden lijken zich steeds meer van hem af te keren. Jodenvervolgingen nemen toe en razzia’s komen steeds vaker voor. Massimo zal een keuze moeten maken: overleven of zich verzetten.

Als er een grote razzia plaats vindt bij de Joodse synagoge weet Massimo te ontsnappen. Hij merkt al snel dat het met de Joden slecht zal aflopen. Daarom besluit hij zich actief te gaan bemoeien met het helpen onderduiken van Joden. Hierbij komt hij recht tegenover zijn vriend Osvaldo Fairina (Marco Giallini) te staan, een kapitein in de Italiaanse legertop. Osvaldo werkt nauw samen met de Duitse bestuurders die in Italië aan de touwtjes trekken. Vooral de SS-er Feueurbach (Hristo Shopov) is een gevaarlijke spin in het web. Massimo moet zijn vrouw en dochter in veiligheid brengen en ook nog eens de levens redden van de groep van veertig joden die hem vertrouwen. Zijn vriendschap met Osvaldo en diens morele zal aardig op de proef worden gesteld.

‘The Pilot’ is een mooi gemaakte oorlogsfilm. De film probeert het conflict uit te leggen tussen de Duitse nationaal-socialistische bezetter en de collaborerende Italiaanse legertop en welke dilemma’s hieruit voort kunnen vloeien. Vriendschappen worden door de oorlog danig in de war geschopt. Hoewel deze boodschap goed wordt uitgewerkt bekijkt de film de relatie collaboratie en verzet soms wel erg zwart-wit. Dit gezegd hebbende moet worden gesteld dat ‘The Pilot’ een prima Tweede Wereldoorlog drama is. Soms vertoont de film trekken van een spannende ontsnappingsfilm en dan weer van een menselijk drama. De acteurs weten hier zonder al te veel pathos mee om te gaan. Bovendien ziet de film er werkelijk schitterend uit. Mooi verzorgd camerawerk, belichting en muziek. Een prima kijkervaring.

Joost Hoedemaeckers