The Petrified Forest (1936)

Regie: Archie Mayo | 83 minuten | drama, romantiek, misdaad | Acteurs: Leslie Howard, Bette Davis, Genevieve Tobin, Dick Foran, Humphrey Bogart, Joe Sawyer, Porter Hall, Charley Grapewin, Paul Harvey, Eddie Acuff, Adrian Morris, Nina Campana, Slim Thompson, John Alexander, Constance Bergen

Vandaag de dag staat ‘The Petrified Forest’ bekend als de film waarmee Humphrey Bogart definitief doorbrak bij het grote publiek. Voorheen was hij vooral bekend als een weinig opvallende acteur die uitsluitend bijrollen speelde in B-films. Maar zijn memorabele vertolking van de gangster Duke Mantee in ‘The Petrified Forest’ veranderde zijn leven voorgoed. ‘Bogie’ werd al gauw een vaste keuze als bad guy in misdaadfilms als ‘Dead End’ en ‘Angels with Dirty Faces’. Later zou hij het gezicht worden van de film noir, waarin hij veelal detectiverollen speelde (onder meer in ‘The Maltese Falcon’ en ‘The Big Sleep’). En dan te bedenken dat hij de rol in ‘The Petrified Forest’ bijna misliep. Het was aan collega-acteur Leslie Howard – toentertijd een veel grotere ster dan Bogart – te danken dat hij en niet Edward G. Robinson de rol van de schurk Mantee kreeg toebedeeld. Howard dreigde namelijk eveneens verstek te laten gaan als Bogart de rol niet zou krijgen. Warner Bros. gaf toe, Bogart had zijn doorbraak en als dank vernoemde hij zijn enige dochter – bij wijze van eerbetoon – naar Leslie Howard.

De film, naar een succesvol toneelstuk van Robert Sherwood, speelt zich af in een wegrestaurant annex benzinestation The Black Mesa in Arizona, aan de rand van het onbegaanbare versteende woud (vandaar de titel). In het afgelegen restaurantje gebeurt eigenlijk zelden tot nooit iets. Tot die ene middag. Een onbekende nietsnut, Alan Squier (Howard) arriveert. Zijn idealistische praatjes over poëzie en het leven in Europa spreken de dromerige serveerster Gabriëlle Maple (een jonge Bette Davis), de dochter van de eigenaar van The Black Mesa, bijzonder aan. Stiekem wordt ze verliefd op die mysterieuze onbekende. Echter, Squier kan niet blijven en hij vertrekt als hij een lift krijgt aangeboden door een rijk echtpaar. Het noodlot slaat echter toe en Gabriëlle ziet hem eerder terug dan verwacht. Gangster Duke Mantee (Bogart) en zijn gang zijn op oorlogspad en nemen de mensen in het restaurantje in gijzeling. Daarmee wordt Alan gedwongen terug te keren om Gabriëlle en de anderen te redden en bovendien een belangrijke beslissing met betrekking tot zijn eigen leven te maken.

‘The Petrified Forest’ wordt beschouwd als een voorloper van de film noir, die halverwege de jaren veertig sterk op kwam zetten. De grimmige sfeer die dat genre zo kenmerkt is in deze film ook al voelbaar. Ook is het duidelijk dat ‘The Petrified Forest’ gebaseerd is op een toneelstuk; vrijwel alle actie speelt zich op dezelfde locatie, namelijk het restaurant, af. Dat versterkt de grimmige sfeer en geeft het bovendien iets claustrofobisch, zeker wanneer Duke Mantee de mensen in het eetcafé in gijzeling neemt. Vergeleken bij de films van nu, waarin actie het belangrijkste aspect lijkt te zijn, wordt er ontzettend veel gepraat. Gelukkig maar dat je zo wordt gegrepen door de acteerprestaties, dat het eigenlijk niet opvalt dat er fysiek weinig gebeurt.

Want het acteerwerk is erg sterk. Met name Bogart – zijn personage was gebaseerd op de echte notoire gangster John Dillinger – spat van het doek. En dan vooral vanwege zijn sprekende ogen. Eén blik zegt genoeg. Ook Bette Davis beschikt over die krachtige performance, al is zij in ‘The Petrified Forest’ niet op het niveau dat zij in latere films haalde. De meeste filmliefhebbers zullen haar vooral kennen als ultieme bitch, maar in deze film is ze lieflijker en dromeriger dan ooit. Leslie Howard is degelijk als de lanterfanter Squier met het hart van goud. De Britse acteur was in die tijd een grote ster en zou later nog furore maken in ‘Gone with the Wind’. Hij kwam in 1943 tragisch om het leven tijdens een vuurgevecht in de Tweede Wereldoorlog. De supportcast, met onder anderen de hilarische Charlie Grapewin als opa Maple, maakt de grimmige film hier en daar wat lichter en frivoler.

‘The Petrified Forest’ van regisseur Archie Mayo betekende voor zowel Bogart als Davis een keerpunt in hun carrière. Hun rollen in deze film gaven de kijkers vast een voorproefje van wat ze in de toekomst allemaal nog zouden laten zien. Uiteindelijk zouden ze tot de beste acteurs van hun generatie behoren. Misschien zelfs wel de beste van alle tijden… Een thriller zoals je die tegenwoordig in de bioscopen – met veel actie – ziet hoef je niet te verwachten. Echter, wie houdt van een goed verhaal, uitstekend opgebouwde spanning en briljant acteerwerk komt met deze heerlijke klassieker zeker aan zijn trekken.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 27 november 1936