Transformers: Dark of the Moon (2011)

Regie: Michael Bay | 154 minuten | actie, avontuur, science fiction | Acteurs: Shia LaBeouf, Josh Duhamel, John Malkovich, Rosie Huntington-Whiteley, Patrick Dempsey, Ken Jeong, Frances McDormand, Alan Tudyk, John Turturro, Tyrese Gibson, Karyn Parsons | Originele stemmencast: Hugo Weaving, Frank Welker, Tom Kenny, Peter Cullen

Michael Bay is met zijn actiefilms een van de succesvolste regisseurs in Hollywood: ondanks de morrende filmcritici blijven de bioscoopbezoekers binnenstromen bij bombastische films als ‘Armageddon’, ‘Pearl Harbour’ en ‘The Rock’. De ‘Transformers’-films doen hier niet voor onder, ondanks het zelfs voor zijn doen erbarmelijke niveau van het tweede deel, ‘Revenge of the Fallen’ uit 2009. Nu is het tijd voor deel drie, ‘Dark of the Moon’, en eigenlijk is de consensus dat er financieel weinig mis kan gaan. Vandaar dat de studio hoog inzet op deze derde ‘Transformers’: hij is in 3D gefilmd, en positioneert zich zo als de erfgenaam van ‘Avatar’, die de terugnemende interesse van het publiek in het fenomeen na enkele matige 3D-conversies moet herwinnen.

Eigenlijk is getracht om op elk aspect de film een overweldigende kijkervaring te maken: er is werkelijk overal gezocht naar de overtreffende trap, met een oorlog tussen twee typen robots, de voortdurende coming-of-age van hoofdpersoon Sam Witwicky (Shia Labeouf), een keurkorps aan topacteurs in kleine bijrollen en de ontelbare shots van het onderlijf van voormalig lingeriemodel Rosie Huntington-Whiteley. De 158 minuten die de film duurt zijn van begin tot eind volgestouwd met megalomaan bombast en al het andere dat de makers konden bedenken. Het zwaartepunt ligt hierbij op vechtende, met computers geanimeerde, buitenaardse robots, die op Aarde een soort ‘Lord of the Rings’ van de pratende vrachtwagens uitvechten waarbij half Chicago aan gort wordt geschoten.

Helaas leidt het tot weinig echt goede actiescènes. Natuurlijk knallen ze een hoop af en gaat zoals gezegd een hele metropool tegen de vlakte, maar het blijft storen dat de premisse (robots die in voertuigen kunnen veranderen) tot zo weinig innovatieve variaties leidt. De enige gedachte lijkt om maar zo groot mogelijke robots op de planeet los te laten om voor de adrenalinetoevoer te zorgen. En dat over meer dan 2,5 uur verspreid, waardoor je langzamerhand naar adem gaat happen en tenslotte simpelweg de uitputting nabij bent.

Verder zijn de robots karikaturaal en slaapverwekkend, met een flinterdun propagandariedeltje omgeven en voldoen vaker wel dan niet aan weinig amusante raciale stereotypen moeten zonder enige verdedigbare reden. Er doen gelukkig ook nog daadwerkelijke acteurs aan deze film mee, en dat zijn niet de minsten: John Turturro keert terug, en John Malkovich en Frances McDormand mogen eveneens hun opwachting maken. Deze drie voegen ondanks hun vaak relatief kleine rollen elementen toe waar je bij eendimensionale robots als Shia LaBeouf, Rosie Huntington-Whiteley en Optimus Prime niet voor hoeft aan te kloppen: charisma, talent, komische timing.

Ook de actiescènes zijn al snel interessanter wanneer er daadwerkelijke mensen van vlees en bloed in worden betrokken. Het hoogtepunt van de film vormt ongetwijfeld de duikvlucht van de soldaten in vliegpakken, die – vanuit de lucht gefilmd – tussen de wolkenkrabbers van Chicago doorzweven. Eindelijk mag er eens een beeld voor zichzelf spreken, zonder al te veel te moeten wedijveren met nietszeggende en weldra gedateerde computereffecten en een stompzinnige soundtrack. Het 3D-aspect voegt in de rest van de film helaas weinig toe. Het is te goed gedaan om hinderlijk te zijn, maar wordt je als kijker zo overgoten met uitbundige explosies en computeranimaties dat je vaak vergeet dat je naar een 3D-film kijkt – en dat is het duurdere bioscoopkaartje nauwelijks waard.

De grootste frustratie is nog wel dat bij een film die 170 miljoen euro heeft gekost, er zo weinig bedachtzaam te werk is gegaan. De film is zonder enige artistieke visie, enig risico in elkaar gezet, wat door gemaskeerd moet worden door de explosieknop continu op standje 11 te houden. De film is louter volgepropt met losse elementen die als los zand aan elkaar hangen, zoals overdadige actiescènes, een clichématig plot, dure acteurs en slechte popmuziek. Het is tekenend dat vooral om de meegesleepte dames te paaien hartenbreker Patrick Dempsey ook nog even in een onzinnige rol als slechterik op mag draven. De film wil iedereen te vriend houden, en als je dat probeert houd je meestal geen enkele vriend over.

Fans van films als ‘Armageddon’, ‘Bad Boys’ I en II en de eerdere ‘Transformers’-films kunnen al het bovenstaande gerust naast zich neerleggen; ze kunnen zich aan ‘Dark of the Moon’ geen buil vallen. Aan de andere kant kun je dan net zo goed een dvd van een van deze titels opzetten. Mensen die echter wat anders zoeken dan hersenloos bombast worden bij deze echter afgeraden dit ook maar in overweging te nemen, en kunnen het werk van Michael Bay beter helemaal maar afschrijven. De kans dat hij ooit nog van de gekozen lijn afwijkt is simpelweg nihil.

David van Marlen

Waardering: 2

Bioscooprelease: 29 juni 2011