You Can’t Take It with You (1938)

Regie: Frank Capra | 126 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Jean Arthur, James Stewart, Lionel Barrymore, Edward Arnold, Mischa Auer, Ann Miller, Spring Byington, Samuel S. Hinds, Donald Meek, HB Warner, Halliwell Hobbes, Dub Taylor, Mary Forbes, Lillian Yarbo, Eddie Anderson

Toen regisseur Frank Capra in maart 1937 in New York was voor de première van zijn film ‘Lost Horizon’, raakte hij overdonderd door het toneelstuk ‘You Can’t Take It with You’, geschreven door George S. Kaufman en Moss Hart. Hij was zo onder de indruk dat hij Harry Cohn, de baas van Columbia Pictures, sommeerde de filmrechten voor hem te kopen. Cohn hapte niet zomaar toe, omdat hij niet te spreken was over recente acties van Capra. Zo hadden de heren onenigheid over de editing van ‘Lost Horizon’ en over het feit dat Capra de film ‘If Only You Could Cook’, met daarin Columbia’s ster Jean Arthur, in Engeland aan te prijzen als zíjn productie, terwijl hij er niets mee te maken had gehad. Pas aan het einde van het jaar 1937 – na een aantal heftige rechtzaken – kreeg Capra zijn zin; hij mocht ‘You Can’t Take It with You’ verfilmen.

Voor de bewerking van het script kreeg de regisseur de hulp van zijn vriend Robert Riskin, waarmee hij eerder samenwerkte voor ‘It Happened One Night’, ‘Mr Deeds Goes to Town’ en ‘Lost Horizon’. Het basisverhaal van ‘You Can’t Take It with You’ werd gemodelleerd naar deze eerdere succesnummers; thema’s als het afwijzen van rijkdom en kapitalisme en de triomf van de ‘gewone man’ werden in het script verweven. Met een budget van iets meer dan anderhalf miljoen dollar werd de film opgenomen. Het resultaat mocht er zijn; ‘You Can’t Take It with You’ was een groot succes bij zowel pers als publiek. De film kreeg zeven Oscarnominaties en verzilverde er twee (beste film en beste regie).

De steenrijke industriemagnaat Anthony P. Kirby staat op het punt een gigantische deal te sluiten. Hij is van plan al het land rondom de fabriek van zijn belangrijkste concurrent op te kopen om zo de weg vrij te maken voor een monopolie in munitie. Terwijl al zijn medewerkers zich om Kirby heen verzamelen om hem terzijde te staan, blijkt dat Tony Kirby, de zoon van de miljonair, geen enkele interesse toont in de onderneming van zijn vader, ook al heeft die hem zojuist tot onderdirecteur benoemd. Nee, Tony heeft alleen maar oog voor zijn charmante secretaresse Alice Sycamore, en hoopt haar voor zich te winnen en met haar te kunnen trouwen.

Deze Alice woont samen met de rest van haar excentrieke familie in een huis, precies middenin het land dat Kirby wil opkopen. Haar opa Martin Vanderhoff, die tevens de baas in huis is, piekert er niet over zijn woning te verkopen aan dergelijke kapitalisten. Geld doet hem niets, al jaren niet meer. Hij houdt zich liever bezig met léuke dingen. Tony’s ouders zijn natuurlijk faliekant tegen het huwelijk, zelfs voordat ze weten dat het Alice haar opa is die hen dwars zit bij het voltooien van hun megadeal. Op verzoek van Tony besluiten ze het er toch op te wagen en een bezoek aan Alice haar familie te brengen. Als dat maar goed gaat …

Net als ‘Mr Deeds Goes to Town’ en ‘Mr Smith Goes to Washington’ is ook deze film een subliem staaltje klassieke komedie met een onderliggend sociaal commentaar. De film barst van de onvergetelijke scènes en kleurrijke personages. Behalve briljante hoofdrollen van onder meer Lionel Barrymore (de oud-oom van), Jean Arthur en James Stewart blinkt Capra opnieuw uit in het casten van een fantastisch arsenaal aan bijrolacteurs (onder meer Donald Meek en Mischa Auer).
Stewart, Arthur en de eveneens uitstekende Edward Arnold zouden een paar jaar na deze film opnieuw samenwerken met Capra aan een onvergetelijke film, te weten ‘Mr Smith Goes to Washington’. Dat die film in de beoordeling net iets hoger uitkomt, heeft te maken met de rol van James Stewart. Als romantische lead komt hij net iets minder goed uit de verf dan als naïeve wereldverbeteraar. Hoe dan ook is Frank Capra met ‘You Can’t Take It with You’ er opnieuw in geslaagd een uiterst charmante romantische komedie te maken waar menige hedendaagse filmmaker nog heel veel van kan leren.

Patricia Smagge

Waardering: 4.5