Joy (2010)

Regie: Mijke de Jong | 80 minuten | drama | Acteurs: Samira Maas, Coosje Smid, Dragan Bakema, Sharon Schouten, Elisabeth Hesemans, Lisette Livingstone, Dalorim Wartes, Kuno Bakker, Kuno Bakker, Has Drijver, Olga Louzgina, Naima El Bezaz, Fred Goessens

Met het arthousedrama ‘Joy’ voltooit regisseuse Mijke de Jong haar trilogie over jongeren met geestelijke groeipijnen. De eerste twee delen vielen in de prijzen. ‘Bluebird’, over een slachtoffer van pesterijen, won een Kristallen Beer in Berlijn. Opvolger ‘het zusje van Katia’, over een puber in een disfunctioneel gezin, was goed voor twee Gouden Kalveren. Dat schept dus verwachtingen voor nummer drie.

In ‘Joy’ maken we kennis met een achttienjarige keukenhulp die opstandig en nurks door het leven gaat, onverschilligheid veinst en boos is op alles en iedereen. Onder die knorrige buitenkant schuilt een onzekere postpuber die op zoek is naar liefde, erkenning en een warm nest. Als baby niet gewenst en letterlijk op straat gezet, wil Joy weten waar ze vandaan komt en waarom ze niet gewild is. Pas dan kan ze verder.

Deze zoektocht is verfilmd in een documentaire stijl die past bij de Hollandse arthouse van 2010, maar die ook beïnvloed lijkt door kitchen sink-regisseurs als Ken Loach en Mike Leigh. Met het werk van deze grootmeesters deelt ‘Joy’ het hyperrealistisch decor en het quasinonchalante camerawerk, maar ook de kribbige volkse humor en de wijsheid van de straat. Dat laatste danken we vooral aan Joy’s hoogzwangere vriendin Denise, die overal raad mee weet (behalve met zichzelf, haar vriendje en de rest van de wereld).

Terwijl in Engelse kitchen sink drama’s de hoofdpersonen de oren meestal van je kop kletsen, moet ‘Joy’ het hebben van betekenisvolle beelden. En van detail. Wie het hoofdpersonage wil kennen, kijkt naar haar expressieve gezicht, de afwerende handen, de kartonnen doos met dierbare spulletjes, het kettinkje om haar hals, haar lippen die zinnen oefenen die ze nooit zal uitspreken. En door te observeren, verlies je vanzelf je hart aan deze fraaie mopperkont, die van alles wil maar geen idee heeft hoe. Zoals je eerder je hart verloor aan Mia in het verwante Britse pareltje ‘Fish Tank’.

Zo is ‘Joy’ een subtiel en ontroerend slotdeel geworden van een geslaagde trilogie. Geholpen door het sterke spel van debutante Samira Maas en door een sfeervolle geluidsband, die aanvult wat we zien en invult wat we niet zien (angstig kloppend hart, gehaaste ademhaling), is dit al de zoveelste prima Nederlandse arthouseproductie van de vroege 21e eeuw. Je zou er nog patriot van worden.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 8 april 2010