Lo and Behold – Lo and Behold, Reveries of the Connected World (2016)

Regie: Werner Herzog | 98 minuten | documentaire

Filmmaker Werner Herzog (‘The Bad Lieutenant’; ‘Grizzly Man’) is naar eigen zeggen digibeet. Hij gebruikt zelfs geen mobiele telefoon, volgens de persmap van het enigmatische ‘Lo and Behold’. Herzogs anderhalf uur lange documentaire over de verworvenheden en bedreigingen van de digitale samenleving begint veelbelovend neutraal en toegankelijk, met een reeks voorbeelden van de scheppende en vernietigende kracht van het internet, ondersteund door een lichte lofzang op de makers. Zou zo op Discovery Channel kunnen, denk je aanvankelijk.

Langzaam dooft het licht. Een bewuste keuze van Herzog, zo lijkt het. Wie zelf zijn bedlichtje uitknipt na het zien van ‘Lo and Behold’, herinnert zich niet zozeer de enthousiaste internetpioniers uit het begin van de documentaire, of de verijsde nabestaanden die via snuff footage het verongelukken van hun dochter en zus vernamen, maar het pamflet van een overtuigd internetmijder, bang dat het web het van de mens zal gaan winnen en ooit zelfs een oorlog tegen zijn scheppers zal beginnen.

Herzog verpakt zijn irrationele doem in slimme overtuigingskracht. Wie is er niet bevreesd voor identiteitsroof? En wie kan geen sympathie opbrengen voor de bewoners van Green Bank, West Virginia, een plaatsje zonder wifi waar men nog banjo spelend op de veranda het gemeenschapsgevoel in stand houdt? Dat zou ondergetekende ook wel willen, ware het niet dat hij kan kiezen; de 143 inwoners van Green Bank mogen simpelweg niet, omdat er radiotelescopen in hun Appalachenstadje staan.

Een kenner en liefhebber van de digitale materie is Herzog duidelijk niet, maar documentaires maken kan hij wel. Daarbij mag pamfletteren natuurlijk – het heeft zelfs baat bij enig geronk, en ‘Lo and Behold’ (vroegmodern Engels om een gevoel van verrassing uit te drukken) is vaardig gemaakt, met de mens als centrum van handeling. Nu maar hopen dat de hybride niet op hol slaat bij het naar huis rijden.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 15 september 2016