Taxandria (1994)

Regie: Raoul Servais | 82 minuten | animatie, avontuur, fantasie | Acteurs: Armin Mueller-Stahl, Elliott Spiers, Katja Studt, Richard Kattan, Julien Schoenaerts, Andrew Sachs, Daniel Emilfork, Cris Campion, Robert Lemaire, Joris Van Ransbeeck, Ferenc Dávid Kiss, Zsuzsa Holl, John Truscott    

Ooit van de Magiër van Oostende gehoord? Als je nu visioenen krijgt van op rokerige podia optredende illusionisten zoek je het in de verkeerde richting: Raoul Servais, want aan hem behoort de bijnaam, is weliswaar iemand die mooie dingen tovert, maar hij doet dat op het witte doek. De in België geboren filmmaker raakte in de jaren vijftig van de vorige eeuw gefascineerd door animatiefilms en wist meteen dat daar zijn roeping lag. Zonder voor de hand liggende middelen om zichzelf die techniek eigen te maken – de studio’s hielden de animatietheorieën destijds nog stevig achter slot en grendel – slaagde hij er in om met wat bevriende mede-enthousiastelingen een tekenfilmpje te maken.

Daar bleef het niet bij: door zijn ongebreidelde ambitie heeft hij niet alleen een baan als leraar sierkunst aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent gekregen, hij staat ook aan de basis van de opleiding ‘Animatiefilm’ aan diezelfde universiteit. Deze opleiding bestaat nog steeds en wordt gerekend tot de beste opleidingen in de wereld op dit gebied. Zijn zelfstudie heeft Raoul Servais geen windeieren gelegd: aan de lopende band kreeg hij internationale erkenning en de prijzenkast werd regelmatig bijgevuld. De filmmaker vindt zichzelf telkens opnieuw uit, waardoor zijn oeuvre louter bestaat uit  een reeks unieke producties. Een van zijn meest ambitieuze projecten was ‘Taxandria’, een film waaraan Servais maar liefst vijftien jaar heeft gewerkt. Een project dat zo lang in de steigers staat, wijst op twee dingen: grenzeloos doorzettingsvermogen, maar ook problemen; hetzij van financiële hetzij van artistieke aard. En dat is allemaal op ‘Taxandria’ van toepassing. Omdat Servais verschillende kanalen aansprak om het financiële plaatje sluitend te krijgen, kregen te veel mensen een vinger in de pap. Teveel kapiteins op een schip dus, en dat resulteerde in een film die niet helemaal uitdraagt wat Servais voor ogen had. Van een combinatie animatie met live action werd ‘Taxandria’ uiteindelijk een live action film met deels geanimeerde achtergronden. Omdat de financiële middelen ontoereikend waren, moest de film ook nog afgeraffeld worden, waardoor er een raamvertelling ontstond. Zonde!

In ‘Taxandria’ maken we kennis met Jan, een jonge prins, die samen met zijn leraar naar een afgelegen hotel ergens aan de kust komt logeren. De tiener moet studeren voor zijn examens, maar wordt afgeleid door de geheimzinnige vuurtoren in de buurt. Wat meespeelt is natuurlijk het feit dat het hem verboden is deze te bezoeken. Toch sluit Jan vriendschap met de vuurtorenwachter, en als hij in het licht van de vuurtoren kijkt, wacht hem de wonderlijke wereld van Taxandria. Taxandria is een dystopie: er heerst een totalitair regime die de notie van tijd heeft verboden. Daarmee samenhangend dus ook herinneringen en vooruitgang. Klokken zijn in beslag genomen, fotografie is verboden omdat je met een camera het verleden vast kunt leggen, maar ook tekenen en schilderen moet illegaal gebeuren. Mannen krijgen er van bovenaf opgelegd wat hun beroep wordt; vrouwen komen alleen voor in een lusthof; zij vervullen dus geen andere functie als hoer en middel om de mensheid voort te planten. Wanneer we in Taxandria zijn verschuift de focus van de film van Jan naar Aimee, een jonge kantoorbediende die in zijn onschuld een enorme revolutie veroorzaakt.

De wereld van Taxandria is zonder meer de grootste aantrekkingskracht van de film. Het verhaal rondom de prins is gefilmd met een echte – en niet altijd even sterk acterende – cast, in een realistische omgeving. De bewoners van Taxandria zijn ook echte acteurs (Armin Mueller-Stahl speelt zelfs een dubbelrol en is in beide werelden te zien), maar veel van de omgeving is getekend in een bijzondere stijl. De animatietechniek doet een beetje denken aan Monty Python. Servais wilde dolgraag de tekeningen van Paul Delvaux gebruiken in zijn film, maar dat bleek niet haalbaar. Uiteindelijk werd François Schuiten aangetrokken om Taxandria vorm te geven. Het klikte enorm tussen de filmmaker en de striptekenaar, met als resultaat oogstrelende beelden. Er wordt op een uitmuntende manier de sfeer van het leven in Taxandria neergezet, en zodra de kijker weer in het ‘heden’ belandt, en het weer met het verhaaltje rondom de prins moet doen, steekt het verlangen naar beelden van Taxandria weer de kop op. De film blijft daardoor intrigeren. Er zitten zoveel prachtige  vondsten in de film, zoals het Chinese fluisteren door de mannetjes in het water, dat je Servais het slappe verhaaltje rondom prins Jan graag vergeeft. Omdat de Magiër van Oostende zo’n overtuigende wereld heeft geschapen, is ‘Taxandria’ een film om nooit te vergeten.

Monica Meijer