Cargo 200 – Gruz 200 (2007)

Regie: Aleksej Balabanov | 89 minuten | drama, thriller | Acteurs: Agniya Kuznetsova, Aleksei Poluyan, Leonid Gromov, Aleksei Serebryakov, Leonid Bichevin, Natalya Akimova, Yuri Stepanov, Mikhail Skryabin, Sergei Aleksandrov, Valentina Andryukova, Konstantin Balakirev, Aleksandr Bashirov, Alyona Falaleyeva,Yuliya Glazunova, Dmitri Karpov, Marina Korolkova, Dmitri Kubasov, Igor Malukhin, Lyalya Miropolskaya, Andrei Mokeyev, Aleksandr Mosin, Anzhelika Nevolina, Mariya Nikiforova, Ilya Plyatskovsky, Irina Rakshina, Mikhail Sokolov, Aleksandr Ustinov, Lyudmila Yegorova, Pavel Yulku

Vijftien jaar na de val van het Oostblok, duiken de eerste kritische films op over de communistische periode. Het zijn films die willen afrekenen met zowel het oude regime als met de misplaatste neiging tot nostalgie. ‘Das Leben der Anderen’ handelde over angst, machtsmisbruik en wantrouwen in de kringen van de voormalige Oost Duitse elite. In het Roemeense ‘4 luni, 3 saptamâni si 2 zile’ ging het om machtsmisbruik tussen burgers onderling. De film won in 2007 de hoofdprijs op het festival van Cannes, en was daarmee het hoogtepunt van een hausse aan Roemeense politieke films.

Ook het Russische ‘Cargo 200′ is een afrekening met het verleden. Qua opzet is deze film wel wat ambitieuzer dan zijn Roemeense en Duitse tegenhangers. Met ‘Cargo 200′ schetst regisseur/scenarist Aleksej Balabanov een indringend beeld van een maatschappij die op het punt staat van imploderen. Oorlog, religie, moreel verval en een heleboel drank vormen de ingrediënten van een film die aankomt als een mokerslag.

Vooral het eerste half uur is ‘Cargo 200′ ongemeen beklemmend. Het begint allemaal in een afgelegen illegale distilleerderij, waar een groepje mannen zich ’s avonds heeft verzameld. Als plots een jong meisje opduikt verandert de sfeer van ingehouden agressief naar intens bedreigend. De maatschappelijke chaos in de voormalige Sovjet Unie wordt hier samengebald in een paar keiharde confrontaties.

Helaas is het tweede deel van ‘Cargo 200′ iets minder. Terwijl in het eerste deel verhaal en thema hand in hand gaan, krijgt de film in het tweede deel teveel het karakter van een thriller. Het is ook in het tweede deel dat het belangrijkst personage verandert van een levensechte machtswellusteling in een filmpsychopaat. Door over de top te gaan wint de film als thriller, maar verliest het als geloofwaardige schildering van een verrotte maatschappij.

Waar die verrotting het best tot uiting komt, is in de weerzinwekkende lelijkheid van omgeving en personages. Vervallen huizen, fabrieksterreinen die pijn doen aan je ogen, half ingestorte kerken en nog veel meer lelijks. Maar ook de personages zijn stuk voor stuk afstotend, minder door hun fysiek dan door hun onaantrekkelijke, onsympathieke uitstraling. Zelfs de muziek, vaak keihard naar voren gemixt, is ondanks de vrolijke melodietjes een en al lelijkheid.

Door al die rauwheid en lelijkheid is ‘Cargo 200′ geen film die je makkelijk uitzit. Waren de eerdere afrekeningen met het communisme nog enigszins dragelijk, bij deze ellende is geen ontsnapping meer mogelijk. Maar om de Sovjet Unie van toen (en het Rusland van nu) te begrijpen, is ‘Cargo 200′ een niet te missen film. Rauw, lelijk, agressief en afstotend. Maar ook intens, fascinerend en hoogst eigenzinnig.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 27 november 2008