Enigma (2001)

Regie: Michael Apted | 119 minuten | drama, oorlog, romantiek | Acteurs: Dougray Scott, Kate Winslet, Saffron Burrows, Jeremy Northam, Nikolaj Coster Waldau, Tom Hollander, Donald Sumpter, Matthew Macfadyen, Richard Leaf, Ian Felce, Bohdan Poraj, Paul Rattray, Richard Katz, Tom Fisher, Robert Pugh, Corin Redgrave, Nicholas Rowe, Angus MacInnes, Mary MacLeod, Michael Troughton, Edward Hardwicke, Anne-Marie Duff, Tim Bentinck, Rosie Thomson, Emma Buckley, Mirijam de Rooij, Adrian Preater, , Edward Woodall, Hywel Simons, Emma Davies, Martin Glyn Murray

‘Enigma’ is de verfilming van de bestseller van Robert Harris. De roman is bewerkt door scenario-schrijver Tom Stoppard, die eerder een Oscar in de wacht sleepte voor zijn bewerking van ‘Shakespeare in Love’. Het verhaal speelt zich af in Bletchley Park, op enkele kilometers afstand van Londen, in 1943.

De film is een samensmelting van een oorlogsfilm, een spionageplot en een liefdesverhaal. Hoewel deze elementen tezamen kunnen zorgen voor een interessante verhaallijn, gaat dat bij deze film een beetje mis. Ten eerste ontbreekt het de film teveel aan vaart en spanning om echt te kunnen spreken van interessante spionage. Het geheel speelt zich af ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, maar de historische achtergrond en activiteiten op Bletchley Park zijn ingewikkeld en maken dat de oorlog zelf naar achteren schuift. Alle aandacht is nodig om de werking en het gebruik van de codes te kunnen volgen. Ook het liefdesverhaal komt niet geheel uit de verf omdat de hoofdrolspeler aanvankelijk zoekt naar zijn geliefde, maar gaandeweg verliefd wordt op een andere dame. Doordat er twee vrouwen bij deze man een grote rol spelen, komt zijn uiteindelijke verliefdheid niet gepassioneerd over.

De film is ondanks de geringe samensmelting nog wel de moeite waard. Kate Winslet is een zeer goede actrice die met deze film opnieuw een sterke rol neer zet. Dat ze tijdens de opnames zwanger was, is nergens in de film terug te zien. Ook is er gekozen voor een goede hoofdrolspeler, Dougray Scott. Met zijn indringende blik, warrig haar en ongeschoren hoofd, is hij de onconventionele, recalcitrante maar ook begaafde codekraker. En door zijn ietwat stuntelige, maar zeker charmante houding naar dames, wordt het ondanks zijn uiterlijke verschijning, toch geloofwaardig dat vrouwen voor hem vallen. Hoewel de codes en het trachten deze te breken, een ingewikkeld plot van verhaallijnen meebrengt, is het wel een interessant historisch feit dat fraai is uitgewerkt.

Mick Jagger heeft zijn persoonlijk eigendom, een originele Enigma-machine, voor deze film ter beschikking gesteld. Dat is eigenlijk tekenend voor de gehele film, alle details en beelden zijn zeer zorgvuldig neergezet, waardoor de film zeer geloofwaardig is. ‘Enigma’ kent ook nog een bescheiden Nederlandse bijdrage. De film is mede-geproduceerd door Ate de Jong en de muziek in de film is uitgevoerd door het Koninklijk Concertgebouw Orkest.

Hoewel ‘Enigma’ wel wat minpuntjes kent, zijn er dus zeker ook goede zaken te benoemen, zoals het acteerwerk, de beelden, en het historisch perspectief dat in de film is uitgewerkt. Mede doordat ‘Enigma’ zich niet laat verleiden tot het neerzetten van helden, maar kiest voor zeer menselijke personages, is het uiteindelijk toch een prima film geworden.

Sharon Vonk

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 31 januari 2002