Flamenco, Flamenco (2010)
Regie: Carlos Saura | 90 minuten | muziek
Carlos Saura is trots op zijn afkomst. De Spaanse regisseur laat geen mogelijkheid onbenut om zijn voorliefde voor het cultureel erfgoed van zijn vaderland te tonen in zijn werk. Traditionele Spaanse muziek en dans zoals de flamenco en de tango worden in vele van zijn films bewierookt. Voor met name inwoners van zuidelijk Spanje – de regio’s Andalusie, Huelva, Extremadura en Murcia – is flamenco een way of life. Door de armoede die deze gebieden decennialang geteisterd heeft, was flamenco voor de mensen vaak de enige uitlaatklep. Door de jaren heen heeft een kruisbestuiving plaatsgevonden tussen de volksmuziek van de zuidelijke provincies van Spanje, ziguenermuziek en tal van andere invloeden, onder meer uit Noord-Afrikaanse, Arabische en Joodse hoek. Regisseur Saura, wiens film ‘Mama cumple cien años’ in 1979 genomineerd werd voor een Oscar voor beste buitenlandse film, brengt met zijn nieuwste film ‘Flamenco, flamenco’ (2010) een ode aan de flamencomuziek en -dans door de jaren heen.
Dat dit vol overgave en Spaanse vurige passie gebeurt, zal niemand verbazen. Naast een sterke liefde voor zijn eigen culturele erfgoed houdt Saura ook erg veel van muziek en kunst. Het paviljoen van de wereldtentoonstelling te Sevilla (1992) dient als achtergrond, uitvergrotingen van kunstwerken van meesters als Pablo Picasso en Gustav Klimt vormen de meest in het oog springende decorstukken. De hoofdrollen zijn voor de dansers en danseressen en de muzikanten die de flamenco in al zijn facetten representeren. Daarbij is er niet alleen oog voor de klassieke, traditionele variant, maar wordt ook getoond hoe er door samensmelting met andere muziekvormen een nieuw genre (‘fusion flamenco’) wordt gecreëerd. Uit zijn eerdere werk bleek al dat Saura de dansen op zeer vakkundige en vooral liefdevolle wijze in beeld weet te brengen. Hij en cinematograaf Vittorio Storaro verdienen daarvoor een grote pluim, want visueel bruist en spettert ‘Flamenco, flamenco’ van het beeldscherm. Daar komt de heerlijke, warme muziek nog bovenop, als een smakelijke kers op de taart.
Het passionele vuur, dat in iedereen schuilt, weet Saura met zijn meeslepende beelden aan te wakkeren. Daarom is het zo jammer dat de film inhoudelijk vrij eenzijdig blijft. We krijgen een aangename verzameling flamencodansen te zien, maar tekst en uitleg blijft uit (we krijgen hooguit namen in beeld wanneer een nieuwe flamencogroep aangekondigd wordt). Je moet er zelf dus maar de ontwikkeling in de dans zien uit te halen, en als je geen specialist bent is dat niet eenvoudig. Het was prettiger en overzichtelijker geweest wanneer kenners of betrokkenen aan het woord waren gekomen die de evolutie van de flamenco, de betekenis ervan en de oorsprong nader hadden kunnen toelichten. Echter, dit is de manier die Saura vaker hanteert en we hebben het er maar mee te doen. Door deze aanpak is ‘Flamenco, flamenco’ meer een kunstfilm dan een documentaire. De oer-Spaanse en temperamentvolle strakke koppen, de weelderig gedrapeerde jurken en de virtuoze muzikanten weten ons zeker de volle anderhalf uur te boeien, maar om de flamenco écht te kunnen begrijpen hebben we wat meer tekst en uitleg nodig. Voor liefhebbers van de Spaanse cultuur, dansfanaten en fans van wereldmuziek is dit echter een niet te missen hoogstandje.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 9 juni 2011