Johnny Cash’s America (2008)
Regie: Robert Gordon, Morgan Neville | 89 minuten | muziek, documentaire | Met: Jimmy Kendricks, Loretta Lynn, John Carter Cash, J.E. Huff, Marshall Grant, Cindy Cash, Sheryl Crow, Lamar Alexander, Al Gore, Michael Streissouth, Rodney Clapp, Jim Dickinson, Jack Clement, John Mellencamp, Amy Lavere, Rosanne Cash, Snoop Dogg, Steve Earle, Tim Robbins, Bob Dylan, Kris Kristofferson, Will Peters, Roy Cash Jr., Merle Haggard, David Ferguson, Vince Gill, Earl Green, Jim Brown, Jon Langford, June Carter Cash, Johnny Cash, Eric Clapton, W.S. Holland, Joni Mitchell, Luther Perkins, Sam Phillips, Neil Young
“I shot a man in Reno, just to watch him die”. Muzieklegende Johnny Cash wist in zijn nummers op simpele doch indringende wijze de donkere kanten van het menselijk bestaan te vatten. Maar vooral ook zijn eigen bestaan. Cash, die niet voor niets “the man in black” genoemd werd, beleed meestal geen vrolijke leer. Zijn muziek ging over de zelfkant van de menselijke ziel, een kant die Cash vaak verkend had. Toen hij in 2003 overleed was hij al door velen omarmd als “cult” artiest en die status zal ongetwijfeld voort blijven duren. Cash is dan ook een interessante persoonlijkheid met een boeiende levenswandel.
Zoveel wordt in ieder geval duidelijk na het bekijken van de documentaire ‘Johnny Cash’s America’. Door middel van interviews met bekenden, familie en genregenoten wordt een beeld geschetst van de belangrijkste periodes uit Cash’s leven. Niet in een chronologisch gestructureerd verhaal maar in de vorm van een aantal thema’s die een belangrijke rol hebben gespeeld in zijn loopbaan. De verschillende episoden uit het leven van Cash en de verschillende kanten van zijn persoonlijkheid en leven worden zo samengevat onder kopjes zoals “Truth”, “Freedom” en “Redemption”. Deze structurering werkt wonderwel en vormt een interessante en inhoudelijk sterke invalshoek. Cash als bruggenbouwer op politiek en muzikaal gebied. Cash als voorvechter en sympathisant van de Indianen. In alles wordt duidelijk dat de brede groep mensen die hij aansprak met zijn muzikale, politieke en sociale keuzes niet voor niets was. Veel mensen hoorden hun eigen stem in de liedjes en het leven van Cash.
De documentaire is gevuld met vele prachtige en interessante scènes zoals de episode waarin Cash weigert een bepaald politiek geladen nummer te spelen voor president Nixon. Of die periode uit zijn leven waarin hij intensief met het geloof bezig was. Of toen hij zich in de nadagen van zijn carrière bevond en een succesvolle samenwerking aanging met producer Rick Rubin. Eigenlijk te veel om op te noemen. Jammer genoeg wordt de documentaire nauwelijks echt kritisch. Tuurlijk, Cash’s drugsgebruik wordt aan de kaak gesteld maar voor het overgrote merendeel is dit een lofrede voor “the man in black”. Daarom is hij echter niet minder bewonderenswaardig. ‘Johnny Cash’s America’ is verplichte kost voor fans van Cash. Maar ook voor mensen die buiten deze groep vallen is het een ware traktatie. Een met veel liefde en bewondering gemaakt portret dat diepe indruk achterlaat.
Joost Hoedemaeckers