Kaiten – Deguchi no nai umi (2006)
Regie: Kiyoshi Sasabe | 121 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Ebizô Ichikawa, Yûsuke Iseya, Juri Ueno, Shun Shioya, Teruyuki Kagawa, Yûko Kotegawa, Tomokazu Miura, Sei Hiraizumi, Hiroyuki Hirayama, Mitsunori Isaki, Shûji Kashiwabara, Yûki Kuroda, Toshiyuki Nagashima, Tsubasa Nakamura, Anna Otaka, Makoto Sakamoto, Yasuhito Shimao, Kazuya Takahashi, Minoru Tanaka
‘Kaiten’ speelt zich af tijdens een specifieke periode tijdens de Tweede Wereldoorlog, namelijk de duikbootoorlog in de Stille Oceaan in 1945. De oorlog verloopt niet erg voorspoedig voor Japan en de bemanning van een Japanse onderzeeër is op een speciale missie. Zij zullen met de zogenaamde ‘Kaiten’ kamikazeaanvallen uitvoeren. Kaiten zijn menselijke torpedo’s, de Kaitenbestuurders sterven dus voor hun land. Tijdens het wachten op het spotten van een vijandelijk schip blikt één van de jongens, Koji (Ibizo Ichikawa), terug op zijn jeugd en schooljaren. De herinnering gaat voornamelijk over zijn grootste passie, honkbal Tijdens deze terugblik op zijn schooljaren krijgen we ook meer te weten over de andere bemanningsleden van de onderzeeër. De focus van ‘Kaiten’ niet zo erg op de actie van de oorlog zelf maar enerzijds op het facet van de laatste periode van Koji’s leven en anderzijds op het technische aspect de Kaiten zelf.
De Kaiten is een mini-onderzeeër waarbij de neus vol met TNT zit en die plaats biedt aan één bemanningslid. De uitleg over de Kaiten is een erg interessant aspect aan de film. Zo zien we menige training waarin wordt uitgelegd hoe de Kaiten te gebruiken. De film krijgt een extra dimensie door alle technische termen, zoals de volgorde van het openen van de verschillende luiken om de Kaiten startklaar te krijgen. Net zoals in de meeste Aziatische oorlogsfilms zit er ook een romantisch uitstapje in ‘Kaiten’, maar regisseur Kiyoshi Sasabe heeft ervoor gekozen om dit zeer beperkt te houden. Hierdoor wordt het te melodramatische aspect vermeden en dat werkt daarom des te beter. IJzersterk zijn vooral de claustrofobische scènes die zich in de duikboot en Kaiten zelf afspelen waar de bemanning kampt met intense hitte en zuurstoftekort.
Om jezelf op te offeren voor anderen, in dit geval het Japanse Keizerrijk, klinkt ons voornamelijk bizar in de oren maar voor Japanners was het een ware eer om op deze manier voor je land te sterven en zo een oorlogsgod te worden. Tekenend is hiervoor de scène waarin één van de Kaiten beschadigd is en één van de bemanningsleden zijn kamikaze-aanval niet kan voortzetten. In tranen barst hij uit omdat hij op de marinebasis belachelijk gemaakt zal worden omdat hij niet gestorven is voor de goede zaak.
‘Kaiten’ is geen standaard oorlogsfilm en zal mede door de technische insteek niet voor iedereen zijn weggelegd. Dit betekent niet dat de film de moeite niet waard is want ‘Kaiten’ kent een aantal interessante en sterke scènes, waardoor de oorlog op een andere manier vanuit Japans oogpunt wordt belicht.
Meinte van Egmond
‘Kaiten’ verschijnt maandag 16 juli 2012 op DVD en blu-ray.