Kaleldo (2006)
Regie: Brillante Mendoza | 90 minuten | drama | Acteurs: Johnny Delgado, Cherry Pie Picache, Angel Aquino, Juliana Palermo, Allan Paule, Criselde Volks, Lauren Novero, Miguel Faustmann, Liza Lorena, Rita Magdalena, Coco Martin, Ama Quiambao, Gamaliel Viray
Met zijn tweede speelfilm ‘Kaleldo’ maakt de Filipijnse regisseur Brillante Mendoza een kroniek van een Filipijnse familie. Het verhaal speelt zich af na de vulkaanuitbarsting van Mt. Pinatubo in 1992, een natuurramp die in Mendoza’s veel documentaireachtigere ‘Manoro’ ook al op de achtergrond meespeelt. In ‘Kaleldo’ is dat minder duidelijk: slechts de fraaie landschapopnamen doen denken aan deze verwoestende gebeurtenis. Aan de oppervlakte lijkt het de personages in ‘Kaleldo’ in ieder geval niet getekend te hebben.
Mang Rudy (Johnny Delgado) is weduwnaar en heeft drie dochters. De middelste, Lourdes (Angel Aquido), is het lievelingetje, zij is al getrouwd en heeft samen met haar echtgenoot Andy een dochtertje. De oudste, Jess (Cherry Pie Picache), is lesbisch. Zij woont bij haar vader in om voor hem te zorgen. De jongste, Grace (Juliana Palermo), stapt als de film begint in het huwelijksbootje en de kijker krijgt alle hectiek, stress en spanning die kennelijk bij zo’n trouwfeest horen voor de kiezen. Het levert amusante en tegelijk verontrustende plaatjes op: van de bazige Lourdes die haar echtgenoot uitkaffert, die zijn onvrede vervolgens weer op het dochtertje botviert; de schoonmoeder van Grace die haar zoon tijdens het huwelijksdiner stiekem wat eten verpakt in aluminiumfolie toestopt en van de bizarre toespraak van Mang Rudy, die aan Grace uitlegt waarom hij in het verleden wel eens losse handjes had. Perfect onderwerp voor een speech op een bruiloft, nietwaar?
Vervolgens deelt Mendoza zijn film op in drie episodes: wind, vuur en water. In elk van de drie delen zien we hoe het de drie zussen vergaat: in hun relatie tot hun geliefde, tot hun vader en in mindere mate tot elkaar. In ‘Wind’ blijken Grace en Conrad hun verliefde gevoelens op de bruiloft achtergelaten te hebben, of in ieder geval niet lang daarna verloren. Dat ze bij Conrads ouders wonen, speelt uiteraard mee, want Grace en Conrads moeder zijn water en vuur, terwijl Conrad een moederskindje is. Als Grace voor een aantal dagen vertrekt en niets van zich laat horen en ook mobiel niet bereikbaar is, blijkt haar vader nog steeds in staat haar te vernederen: zowel mondeling als fysiek.
Middelste zus en papa’s lievelingetje Lourdes vergaat het in ‘Vuur’ al niet veel beter. Ze is ontevreden met haar lapzwans van een echtgenoot, die geen baan kan houden, maar vindt tijdelijk afleiding in de armen van een bankmanager. Wanneer Andy daar achter komt zijn de poppen aan het dansen. Fascinerend maar afgrijselijk tegelijk is vervolgens de manier waarop Andy aan zelfkastijding doet: een gewoonte op de Filipijnen waar jaarlijks talloze mensen aan meedoen.
Tenslotte komt Jess aan bod in ‘Water’: als lesbienne kan zij niet rekenen op haar vaders goedkeuring, hoewel zij haar hele leven naar zijn pijpen danst. Na een hartaanval, die Mang Rudy aan het eind van ‘Vuur’ krijgt, heeft Jess haar geliefde Weng gevraagd bij hen in huis te komen wonen, om zo de zorg voor haar vader te kunnen delen, maar als Weng door haar zussen als hulp in de huishouding wordt gebruikt komt het tot een uitbarsting tussen Jess en Lourdes. Daarop wijst Mang Rudy Weng de deur, omdat een buitenstaander volgens hem niet tussen de familieleden in mag komen te staan.
Mendoza heeft veel aandacht voor het uiterlijk van de film en ‘Kaleldo’ valt dan ook op met prachtige kaders en voorbeeldige composities. Ook op het acteerwerk valt weinig af te dingen. Minder geslaagd uitgewerkt is het verhaal, dat te veel aan de oppervlakte blijft; we krijgen nooit precies te weten wat de hoofdpersonen drijft. Daarnaast gedragen de familieleden zich nauwelijks als een liefhebbende familie: zelfs de zussen zoeken nauwelijks steun bij elkaar, waardoor het voor de kijker moeilijk is om zich in te leven. Dat Mendoza de drie delen vernoemt naar een van de vier elementen (alleen ‘aarde’ ontbreekt) geeft de film een onnodig artistieke lading en lijkt alleen gedaan om het toevoegen van (weliswaar mooie) natuuropnamen te verantwoorden; verhaaltechnisch heeft het geen enkele waarde, omdat het niet voldoende naar voren komt waarom juist dit element op de betreffende zus van toepassing is. ‘Kaleldo’ blijft wel genietbaar, maar maakt achteraf minder indruk dan je op basis van de acteerprestaties en mooie plaatjes zou verwachten.
Monica Meijer