La nana – The Maid (2009)

Regie: Sebastián Silva | 95 minuten | drama | Acteurs: Catalina Saavedra, Claudia Celedón, Alejandro Goic, Andrea García-Huidobro, Mariana Loyola, Agustín Silva, Darok Orellana, Sebastián La Rivera, Mercedes Villanueva, Anita Reeves, Delfina Guzmán, Luis Dubó, Luis Muñoz, Andreína Olivarí, Gloria Canales, Luis Wigdorsky, Juan Pablo Larenas    

In de Chileense filmfestivallieveling ‘La nana’ portretteert Sebastián Silva het leven van de net 41 jaar geworden hulp in de huishouding Raquel. Wanneer het gezin Valdes, waar zij al sinds meer dan twee decennia werkt én woont, haar verjaardag wil vieren, stribbelt ze eerst tegen, nee, ze wil niet aan tafel komen zitten, en de pakjes pakt ze later wel uit. Het goedbedoelde feestje eindigt in een sof. Op het aandringen van de vrouw des huizes, Pilar, om de afwas te laten staan antwoordt ze dat dat geen zin heeft, omdat ze het later toch wel moet doen. Zit wat in. Hoewel we niet de indruk krijgen dat Raquel het slecht heeft bij haar bazen, valt het wel op dat het in niemands hoofd opkomt het feestvarken eens te ontlasten op haar verjaardag.

Raquel verricht haar werkzaamheden met een enorme gedrevenheid, maar kan niet nalaten haar jaloerse gevoelens ten opzichte van het oudste kind van de familie, dochter Camila, te ventileren. Dat doet ze niet erg subtiel. Stofzuigen voor de deur van haar slaapkamer, terwijl Pilar haar juist heeft gevraagd Camila uit te laten slapen, het laten ‘verdwijnen’ van het huisdier dat Camila vol liefde in het huishouden heeft opgenomen… De film krijgt een naargeestige ondertoon in de scène waarin Pilar op Raquels kamer door het fotoalbumpje bladert. Maar ook de overige relaties zijn goed uitgewerkt, al krijgt niet elk gezinslid evenveel aandacht. Puberende zoon Lucas heeft een speciaal plekje in Raquels hart. En voor vader Mundo heeft ze veel respect, ook al lijkt hij zijn tijd te verdoen met het bouwen van miniatuurscheepjes.

Omdat Raquel steeds meer gezondheidsklachten krijgt – ze slikt pijnstillers alsof het snoepjes zijn – en Pilar schuldgevoelens krijgt vanwege de vele taken die de huishoudster dagelijks moet verrichten, besluit ze er nog een hulp bij aan te nemen. Maar dat valt niet in goede aarde bij Raquel…

De rol van Raquel wordt gespeeld door Catalina Saavedra, die van de werkster een driedimensionaal en moeilijk te doorgronden karakter maakt. Ze is nukkig, onvriendelijk en ronduit onbeschoft tegen Mercedes, de jonge Peruviaanse nieuwe hulp. Als Mercedes een douche neemt, staat Raquel bijvoorbeeld al klaar om met desinfectiemiddel de badkamer onder handen te nemen. Binnen de kortste keren wordt het arme kind weggepest.  Ook de volgende, veel ervarener, werkneemster is eenzelfde lot toebeschoren. Is het alleen een vorm van territoriumdrift of speelt er nog iets anders?

Langzaam maar zeker leert de cineast ons dat het niet allemaal zo zwart-wit is als in eerste instantie lijkt. De komst van de spontane Lucy is een keerpunt in het leven van Raquel. De norse huishoudster benadert deze jonge vrouw, die vanaf het begin er al geen geheim van maakt dat het niet haar bedoeling is Raquels plekje in het huishouden over te nemen, op dezelfde manier als haar twee voorgangers, maar Lucy is niet klein te krijgen. Wanneer het Lucy langzaam lukt om de muur, die Raquel om zich heen gebouwd heeft in de loop der tijd, te doorbreken, zie je pas wat er echt speelt. Catalina zet deze verandering zo genuanceerd in, dat de kijker continu op zijn hoede blijft voor een terugval.

Niet alleen Catalina Saavedra kan goed met haar rol uit de voeten, ook de prestaties van collega’s Claudia Celedron, die Pilar vertolkt en Mariana Loyola, die op innemende wijze Lucy neerzet, mogen er zijn. De camera zit de acteurs dicht op de huid, wat de betrokkenheid bij de karakters alleen maar vergroot. Er zit geen overbodige scène in dit met liefde en vakmanschap gemaakte kunstwerk. Je zult er eveneens geen enkel cliché in aantreffen. ‘La nana’ is een prachtig psychologisch drama, waarin tragiek en humor hand in hand gaan. Uit het leven gegrepen.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 23 juni 2011