Lemon Tree – Etz Limon (2008)

Regie: Eran Riklis | 106 minuten | drama | Acteurs: Hiam Abbass, Ali Suliman, Rona Lipaz-Michael, Doron Tavory, Tarik Copty, Amos Lavie, Amnon Wolf, Smadar Yaaron, Ayelet Robinson, Danny Leshman, Liron Baranes, Loai Nofi, Hili Yalon, Makram J Khoury, Michael Warshaviak

Een dodelijke combinatie: citroenen en een president. Dat is wat we leren van de subtiele dramafilm ‘Lemon Tree’. De liefde voor citroenbomen wordt ons in de beginscène al duidelijk. We zien handen in beeld die met ingehouden passie citroenen snijden en we dwalen wat door een ruisende citroenbomengaard in Israel. Een mooi, exotisch begin.

Die citroenenliefde blijkt echter al gauw niet van twee kanten te komen. Op een manier die zeer geloofwaardig en soms zelfs aangrijpend is vecht Salma voor haar citroengaard. Hoewel Salma zo nu en dan overdreven treurig lijkt over haar situatie kunnen we ons over het algemeen goed in haar inleven. De Arabische muziek die we hier en daar te horen krijgen past goed bij de sfeer van de film en laat dan ook vaak treurnis in zich doorklinken.

Het is knap hoe regisseur Eran Riklis rondom een op het eerste gezicht onbenullige zaak over citroenbomen een zeer realistische film heeft weten te bouwen. Waar een ieder het niet zeer aannemelijk had gevonden dat de president precies tegenover de vrouw met de citroenen komt te wonen, kijken we er in ‘Lemon Tree’ niet van op. Er komt een boeiend contrast naar voren tussen Salma en de presidentsvrouw. De een in een armoedig huis, de ander in een prachthuis en beiden zijn ze ongelukkig.

De presidentsvrouw blijkt een zeker medeleven te voelen met Salma en dit wordt heel helder gemaakt door de camera van een peinzende vrouw in het ene huis naar een peinzende vrouw in het andere huis te verplaatsen. Mede hierdoor heb je het ook als kijker met Salma te doen.

Eigenlijk geeft haar gehele situatie, als weduwe met kinderen die nooit op bezoek komen en enkel een oude vriend van haar vader als hulp, je een pijnlijk gevoel. Ook de president lijkt zich rot te voelen over Salma en niet volledig achter de keiharde beslissing van de geheime dienst te staan. Hij laat je geloven dat ook presidenten een menselijke kant hebben en speelt zijn rol hierdoor op een zeer natuurlijke manier. Door alle ellende gun je Salma van harte de vertederende liefde die ontstaat tussen haar en de advocaat. Deze speelt zijn rol dan ook overtuigend charmant en je kunt je prima voorstellen waarom zij voor hem valt.

Een fantastische scène in ‘Lemon Tree’ is de rechtszaak die bijgewoond wordt door de oude vriend van Salma’s vader. Hij overtuigt je er absoluut van dat bomen als mensen zijn en dat je die niet zomaar, in dit geval letterlijk, een kopje kleiner kunt maken.

Aansluitend op het beeldende begin zien we meerdere malen de citroenen op de grond ploffen en afsterven wanneer Salma haar bomen niet meer mag verzorgen. Deze symboliek is zeer passend voor de treurige stemming waarin Salma constant verkeert. Gelukkig wordt er hier en daar ook gerelativeerd door kleine grapjes tussen Salma en de advocaat. Zo wordt de realistische lijn van het verhaal goed volgehouden.

Het is zeer vakkundig te noemen hoe Riklis een film heeft geproduceerd zonder onnodige scènes met als belangrijkste onderwerp citroenbomen. Dat we deze citroenbomen moeten plaatsen tegen een achtergrond van de strijd tussen de Palestijnen en Israeli’s, maakt het nog beter werk van Riklis, die ons een vlotte, gevoelige film voorschotelt met een prachtig, wederom symbolisch einde.

Jard Diederiks

Waardering: 4

Bioscooprelease: 31 juli 2008