Marilyn Monroe: The Final Days (2001)

Regie: Patty Ivins Specht | 90 minuten | biografie, documentaire | Acteurs: James Coburn, Gene Allen, Steve Allen, Lauren Bacall, George Barris, Walter Bernstein, Humphrey Bogart, David Brown, Cyd Charisse, Wally Cox, George Cukor, Joe DiMaggio, Hyman Engelberg, Alexandra Heilweil, Lyndon Johnson, John F. Kennedy, Robert F. Kennedy, Dean Martin, Richard Meryman, Arthur Miller, Marilyn Monroe, Evelyn Moriarty, Robert Christopher Morley, Eunice Murray, Sheree North, Richard Raguse, Peggy Shannon, Lee Strasberg, Susan Strasberg, Elizabeth Taylor, Henry T. Weinstein

Op 5 augustus 1962 stond de wereld even stil. Die ochtend werd de buurt van Los Angeles het levenloze lichaam van de legendarische filmster Marilyn Monroe gevonden. Miljoenen fans over de hele wereld treurden om haar tragische overlijden, op slechts 36-jarige leeftijd. Hoewel een onbedoelde overdosis medicijnen als officiële doodsoorzaak werd aangewezen, deden al gauw verschillende speculaties de ronde. De een zei dat Marilyn zelfmoord zou hebben gepleegd. Anderen beweerden dat er sprake was van moord en dat de CIA erachter zat. Vanwege haar nauwe contacten met de Kennedy’s zou ze teveel belastende informatie kennen. En hoewel haar dood altijd in nevelen gehuld zal blijven, heeft iedereen wel zijn eigen versie van hoe haar leven zo tragisch ten einde kwam. In de door James Coburn aan elkaar geprate documentaire ‘Marilyn Monroe: The Final Days’ – door filmmaatschappij 20th Century Fox uitgegeven ter ere van haar 75e geboortedag in 2001 – wordt nauwgezet uit de doeken gedaan hoe de laatste maanden in het leven van Monroe er ongeveer uit hebben moeten zien.

Daarbij richt men zich op de perikelen rond de opnamen van de film ‘Something’s Got to Give’, een remake van ‘My Favorite Wife’ uit 1940 met Cary Grant en Irene Dunne in de hoofdrollen. Productiestudio 20th Century Fox had zich diep in de schulden gewerkt met ‘Cleopatra’, de peperdure productie waarin die andere diva uit de jaren vijftig, Elizabeth Taylor, schitterde. Om weer wat geld in het laatje te brengen, besloot Fox om een film te maken met Marilyn Monroe, die per slot van rekening nog contractuele verplichtingen bij de studio had. De actrice had naar verluid eigenlijk helemaal geen zin om aan ‘Something’s Got to Give’ mee te werken, maar kon niet onder haar contract uit. Bovendien vond ze het tijd om na een jaar afwezigheid haar comeback te maken. In deze film speelt Monroe een vrouw die vijf jaar lang vermist is geweest na een schipbreuk. Wanneer ze uiteindelijk weer opduikt blijkt haar man (Dean Martin) inmiddels getrouwd te zijn met een andere vrouw (Cyd Charisse). Maar het personage van Monroe is niet van plan haar man zomaar te laten gaan, met alle gevolgen van dien.

Direct vanaf het begin van de opnamen doet Marilyn Monroe haar reputatie als ‘actrice waarmee het lastig is om samen te werken’ eer aan. Veelal meldt ze zich ziek, vanwege verkoudheden of psychosomatische klachten. En als ze dan wel een keer opduikt in de studio, komt ze uren te laat, tot grote ergernis van haar collega’s. Met name regisseur George Cukor ergerde zich mateloos aan het gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel van de steractrice. In ‘Marilyn Monroe: The Final Days’ komen de nog levende cast- en crewleden aan het woord over de spanningen die er op de set heersten. De interviews worden gelardeerd met prachtige, originele opnamen op de set en ander interessant en uniek beeldmateriaal, waaronder een boeiende sessie met fotograaf George Barris. Ook Marilyns vertrouwelingen – onder wie een van haar psychiaters, haar huishoudster en enkele goede vrienden – schijnen hun licht op de zaak. Natuurlijk was iedereen onder de indruk van de magische aantrekkingskracht van Montoe, maar in tegenstelling tot vele andere documentaires over tragische filmsterren – waar geen onvertogen woord valt – komen ook de minder sympathieke kanten van de actrice aan bod.

Haar toenemende afwezigheid en haar verslaving aan medicijnen en alcohol nopen Fox ertoe Marilyn begin juni 1962 te ontslaan. Ze is onhandelbaar geworden. Ook het feit dat ze wél de energie heeft om op de verjaardag van president John F. Kennedy op uiterst sensuele wijze ‘Happy Birthday’ te zingen, maar het vervolgens vertikt op de set van ‘Something’s Got to Give’ te verschijnen, valt niet in goede aarde. Maar omdat Dean Martin de film uitsluitend met Marilyn wil maken en niet met second choice Lee Remick, wordt de actrice enkele weken later, op 1 augustus, opnieuw aangenomen. Helaas is er dan geen tijd meer om de film af te maken, want slechts vier dagen later komt ze tragisch te overlijden. De documentaire wordt afgesloten met een prachtige, 37-minuten durende montage van ‘Something’s Got to Give’, zoals het had kúnnen zijn. Hoewel de uiteindelijke montage niet compleet is en inferieur aan ‘My Favorite Wife’, blijft het bijzonder om deze reconstructie – de laatste filmbeelden die er van La Monroe gemaakt zijn, te aanschouwen. ‘Something’s Got to Give’ werd in 1963 overigens, onder de titel ‘Move Over, Darling’ en met Doris Day en James Garner in de hoofdrollen, alsnog in roulatie gebracht.

Een documentaire is interessant wanneer een kijker nieuwe inzichten in het onderwerp worden geboden. Op een deel van je vragen krijg je antwoord, maar er worden ook nieuwe kwesties aangewakkerd. In ‘Marilyn Monroe: The Final Days’ wordt geen directe oorzaak aangewezen voor het overlijden van de actrice. Sterker nog; als je je bedenkt dat ze kort voor haar overlijden nog een nieuw contract ondertekende voor nóg twee films bij Fox (waarschijnlijk omdat ze meer zeggenschap zou krijgen over de inhoud van de filmprojecten) en haar huishoudster vertelt dat ze de avond voor haar dood nog een verward telefoontje pleegde met collega Peter Lawford, krijg je alleen nog maar meer twijfels over de toedracht van haar dood. Deze documentaire laat de nog altijd razend populaire Monroe zien zoals ze was: een beeldschone, intelligente maar tergend onzekere vrouw, die al jaren op haar tenen liep om haar omgeving tevreden te houden. Een vrouw ook die onder grote druk stond van allerlei dubieuze managers en acteercoaches. De tragiek van het filmicoon Marilyn Monroe wordt door deze documentaire alleen nog maar meer benadrukt. Aanrader voor iedereen die fan is van deze intrigerende vrouw!

Patricia Smagge