Pawn Sacrifice (2014)
Regie: Edward Zwick | 114 minuten | biografie, drama | Acteurs: Tobey Maguire, Liev Schreiber, Peter Sarsgaard, Robin Weigert, Michael Stuhlbarg, Lily Rabe, Sophie Nélisse, Evelyne Brochu, Seamus Davey-Fitzpatrick, Aiden Lovekamp, Ilia Volok, Andreas Apergis, Conrad Pla
Hij staat te boek als één van de, zo niet dé, grootste schakers aller tijden; Bobby Fischer. Naast zijn geniale schaakspel stond hij ook bekend om zijn zeer excentrieke manier van doen, iets wat overduidelijk werd tijdens het beroemde WK schaken in 1972 in Reykjavik. Deze bepalende periode in het leven van Bobby Fischer vormt tevens de centrale setting voor de biografische film ‘Pawn Sacrifice’. De regie ligt in handen van Edward Zwick (‘The Last Samurai’, ‘Blood Diamond’) en de schaaklegende zelf wordt vertolkt door Tobey Maguire (‘Spiderman’, ‘The Great Gatsby’).
Vlak voor één van de grootste schaakpartijen aller tijden maken we kennis met een van de hoofdrolspelers, de Amerikaanse Bobby Fischer (Tobey Maguire). Zijn beslissende partij tegen de Rus Boris Spassky (Liev Schreiber) is meer dan alleen een schaakpartij; het betreft hier een prestigestrijd van jewelste, tussen de USSR en VS. Niet voor niets vindt de meerkamp plaats in Reykjavik, qua coördinaten precies halverwege de twee grootmachten gelegen. Al vanaf jongs af aan bereidt Fischer zich voor op dit moment, maar weet hij wanneer het moment daar is zijn vaak paranoïde dwanggedachtes in toom te houden?
In tegenstelling tot sporten als American Football en honkbal, waar ook nog lang niet iedereen de regels van kent, is het lastiger om het spel van schaken spannend te laten overkomen. Deze uitdaging is dan ook grotendeels achterwege gelaten en we kruipen meer in de vaak paranoïde gedachtegang van Fischer. Tijdens de hoogtijdagen van de Koude Oorlog viel dit hoogstwaarschijnlijk minder op, maar afwijkend was het zeker, getuige de latere levensverloop van Fischer.
De vele flashbacks naar de jeugd van de grootmeester werken eerder afleidend dan verhelderend. Dit is zonde, want een aanzienlijk aandeel van ‘Pawn Sacrifice’ focust hierop. Opmerkelijk hieraan is dat het hier een script betreft van Steven Knight, de man die met ‘Locke’ een autorit van anderhalf uur meeslepend wist te maken. Wellicht dat hier toch iets is misgegaan met de vertaling naar het grote scherm. Het zorgt er gelijktijdig voor dat de gehele film wat onsamenhangend aanvoelt.
Qua acteerprestaties is een uitgebreide analyse niet nodig; Tobey Maguire laat zien dat, ondanks een wat minder drukke agenda, hij het acteren niet is verleerd. Het is niet spectaculair, maar zeker ook niet ondermaats. Liev Schreiber en Peter Sarsgaard vervullen daarnaast hun (centrale) rollen ook naar behoren.
Er is niet bijster veel mis met ‘Pawn Sacrifice’ maar de film weet op alle fronten nooit echt de middelmaat te ontstijgen. Alle relevante aspecten worden uitgelicht en uitgevoerd maar niets wordt echt uitgediept. Hierdoor wordt het ook niet duidelijk of we hier met een biografie of een groots opgezette reconstructie te maken hebben. Meer dan een remise weet ‘Pawn Sacrifice’ er niet uit te slepen.
Scott van der Winden
Waardering: 3
Bioscooprelease: 3 december 2015
DVD-release: 30 maart 2016