Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides (2011)

Regie: Rob Marshall | 141 minuten | actie, avontuur, fantasie | Acteurs: Johnny Depp, Richard Griffiths, Ian McShane, Penélope Cruz, Stephen Graham, Geoffrey Rush, Gemma Ward, Judi Dench, Keith Richards, Sam Claflin, Kevin McNally, Óscar Jaenada, Greg Ellis, Astrid Berges-Frisbey, Yuki Matsuzaki

Eerder reisde Jack Sparrow (Johnny Depp) door de onderwereld en naar het randje van onze platte aarde. In ‘Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides’ zet hij koers naar de bron van de eeuwige jeugd, in 3D. Daarbij wordt hij op de hielen gezeten door Britten, Spanjaarden, en concurrent-piraat Blackbeard. De vraag wie van hen een verjongingskuur mag ondergaan, is misschien minder prangend dan de vraag hoeveel eeuwigheidswaarde de POTC-formule zelf heeft. (Krijgt 007, anno 1962, eindelijk serieuze concurrentie?) ‘On Stranger Tides’ is tenslotte alweer aflevering vier van een filmreeks waarin telkens dezelfde ingrediënten terugkeren: spektakel, humor, en een complexe, voortrazende plot die je dik twee uur in je stoel houdt. Vaste gasten Orlando Bloom en Keira Knightley zijn ditmaal van het toneel verdwenen. Maar plak Penélope Cruz een snor op en je vervangt twee vliegen in één klap.

‘On Stranger Tides’ begint in het geschreeuw en gedrang van het achttiende eeuwse London. “”Kijk, een ophanging!””, zegt een kind opgewonden. Maar dat is te vroeg gejuicht. “”Eerst komt de rechtszaak, vanmiddag pas de ophanging””, vat vader de dan gangbare loop van het recht samen. Tijdens die rechtszaak tracht Jack Sparrow onder een justitiële pruik zijn bootsmaat Mr. Gibbs (Kevin McNally) vrij te pleiten. Het lukt bijna. Oftewel helemaal niet: Sparrow en Gibbs worden uiteindelijk begroet door een paar dozijn musketten in aanslag. Kort daarop wordt Sparrow voorgeleid aan King George (Richard Griffiths) zelve, die als een pompeuze citroen in zijn koninklijke zetel is geperst. Met rode konen probeert George te achterhalen of Sparrow misschien weet waar de Bron van de Eeuwige Jeugd zich bevindt: “”Have you a mèp?”” Dan verschijnt good-old Barbarossa (Geoffrey Rush) ten tonele, die zijn bestaan als piraat heeft ingeruild voor een koninklijk dienstverband. Na een over en weer van kwinkslagen en verbale speldenprikken besluit Jack Sparrow het op een lopen te zetten. In een enerverende ontsnapping maakt hij van modderig Londen één grote apenkooi – de 3D-bril op je neus bewijst juist hier zijn toegevoegde waarde. Als dame Judi Dench haar cameo heeft gehad en de stofwolken zijn opgetrokken, staart Sparrow in de donkere kijkers van Angelica (Penélope Cruz). Zij kan hem het schip bezorgen waarbuiten hij als piraat niet kan. Al moet hij daarbij dulden dat niet hij maar captain Blackbeard (Ian McShane) aan het roer staat. Vooralsnog. Volgt een race overzee op zoek naar zilveren roemers en meermintranen.

Voor wie dit niet allemaal kan volgen: goede kans dat je je her en der in de film sowieso achter de oren krabt. ‘On Stranger Tides’ is wat het verhaal betreft namelijk als een schip met acht masten: razendsnel, maar praktisch onbestuurbaar. Met een omslachtige koers tot gevolg. De vele plotwendingen, de talloze personages, de bovendekse samenzweringen en het benedendeks gekonkel zorgen voor de anarchistische onvoorspelbaarheid die van ‘On Stranger Tides’ bij momenten een aanstekelijke ervaring maken. Op andere momenten kan het gevoel je bekruipen dat het er allemaal niet zoveel toe doet waar het naartoe gaat. Wat kan het schelen?! Het draait om het schouwspel, het geklets van degens, het gegrijns van lelijke koppen, en het gekraak van schepen genaamd ‘Queen Anne’s Revenge’ of ‘Ponce de Léon’.

Uiterlijk is ‘On Stranger Tides’ een fenomenale verbeelding van het piratentijdperk zoals je hoopt dat het was. Oneindige oceanen herbergen zeemonsters en meerminnen, oerwouden zijn nat en groen en mysterieus, vuur en duisternis botsen op knallende kleuren. En hoewel savvy swashbuckler Johnny Depp met zijn dubbele tong en instabiele hupje ontegenzeggelijk de ster van de film is, hebben álle personages een plezierige tik van de molen gehad. De doorploegde koppen van Geoffrey Rush en Keith Richards worden deze keer naar de kroon gestoken door de groeven in het hoofd van Ian McShane, die Blackbeard het innerlijk van een smeulende vulkaan meegeeft. Boterzacht zijn de trekken van Penélope Cruz vergeleken bij hen. Al is haar tong des te scherper.

Alle voorgaande ‘Pirates’ werden op zijn minst genomineerd voor een Oscar voor hun visuele effecten (‘Dead Man’s Chest’ won er een). Het kan haast niet anders, of ‘On Stranger Tides’ doet het hen na. De film aapt zijn voorgangers tenslotte in praktisch alles na. Dat is een prestatie op zich van regisseur Rob Marshall (‘Chicago’), die het stokje overnam van Gore Verbinski. Het bezorgt de film echter ook een wat voorgekookt gevoel. Natúúrlijk strooit Jack Sparrow met oneliners, natuurlijk zijn zelfs kleine bijrollen soms prachtig – Richard Griffiths voorop – en natuurlijk zijn de actiescènes even origineel als bizar. Vanzelfsprekend klimmen de matrozen het wand in en bollen de zeilen op, terwijl even vanzelfsprekend het bekende POTC-thema door de zaal schalt. Je zou er als kijker verwend van raken.

Martijn Laman

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 mei 2011