Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand (2009)

Regie: Clyde Graf, Steve Graf | 90 minuten | documentaire

Een paradijs, zo wordt Nieuw-Zeeland wel genoemd door de mensen die het land hebben bezocht. Het land dankt dit compliment aan de ongerepte natuur; een ongelofelijke variëteit aan landschappen en de dieren die erin leven, zoals de beroemde kiwi vogel die nergens anders ter wereld in het wild leeft. Maar ‘Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand’ brengt een onbekend aspect aan de orde: in Nieuw-Zeeland wordt jaarlijks gif gedropt. De gebroeders Steve en Clyde Graf – geboren en getogen Nieuw-Zeelanders – willen met deze documentaire aandacht vestigen op het feit dat hun land niet zo ‘100% puur Nieuw-Zeeland’ is zoals het lijkt en hopen dat het gebruik van het gif 1080 in de diverse natuurgebieden ophoudt. De Nieuw-Zeelandse overheidsinstantie Department of Conservation (DOC) – die zich richt op natuurbescherming en natuurlijk erfgoed, past het gif toe in vergiftigd voedsel om ratten en voskoeskoezen (een buideldiersoort) te bestrijden die niet bij de inheemse fauna horen. 1080 is een gif op basis van natriumfluoracetaat; een toxische verbinding van fluor met natrium die nagenoeg alle levende organismen kan doden.

De Grafs vallen meteen met de deur in huis met een pittige tekst. De strekking ervan is dat de jaarlijkse gebruikte hoeveelheid van het gif genoeg is om de complete bevolking van Nieuw-Zeeland viermaal te doden. Stap voor stap brengen de makers argumenten naar voren die hun felle tegenstand tegen het gif verklaren. Aan de hand van verschillende hoofdstukken – waaronder ‘Deaths by 1080’, ‘Unintended consequences’ en ‘Cover-ups and impact on farming’ – worden de feiten en standpunten aan je gepresenteerd.

Jarenlang zijn de Nieuw-Zeelanders volgens de Grafs gerustgesteld door de instanties dat het gif een humane dood levert aan de dieren én het de vogelpopulatie van de kiwi veiligstelt. Volgens het DOC ondervindt de kiwi namelijk ernstige dreiging van de voskoeskoezen. De gebroeders Graf bewijzen het tegendeel door onder meer gegevens uit rapporten te tonen over de kiwi populatie. De humaniteit van het gif stellen ze aan de kaak via nare beelden van dieren die tergend langzaam bezwijken aan dit bestrijdingsmiddel. Zo krijg je een getroffen paard en een koe te zien.

‘Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand’ is geen lichte kost. Niet alleen vanwege de shockerende beelden van de vergiftigde dieren, maar ook door de hoeveelheid aan informatie. Diverse deskundigen komen aan het woord, zoals een oud-medewerker van de 1080 droppings en een specialist diergedrag. Qua wederhoor van de partijen die de toepassing van het gif steunen, stelt ‘Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand’ wel iets teleur. De voorstanders worden met citaten uit brieven ‘gehoord’. Daarnaast gebruiken de Grafs een nieuwsfragment van een Nieuw-Zeelandse tv-zender die een persvoorlichter van DOC aan het woord laat. Deze methode blijkt een noodgreep; de overheidsinstantie wilde pertinent geen reactie geven, zo valt te lezen op de blog van de broers. Toch hebben de gebroeders Graf ook zelf een kans laten liggen om ‘Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand’ nog krachtiger te maken. De documentaire bevat alleen hoofdstukken over de nadelen en gevolgen van 1080. Maar er is geen speciaal hoofdstuk gewijd aan alternatieven voor het gif. Andere methodes en mogelijkheden worden wel degelijk gemeld, maar slechts terloops in het begin. Jammer, want een extra nadruk op alternatieve bestrijdingsmiddelen tegen de ratten en de possums had ‘Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand’ helemaal kunnen vervolmaken. Desondanks zijn de Grafs met ‘Poisoning Paradise: Ecocide New Zealand’ in hun doel ruimschoots geslaagd. De documentaire laat je verbijsterd achter in ongeloof over de manier waarop Nieuw-Zeeland de plaag van ratten en voskoeskoezen te lijf gaat met een niets ontziend gif. De beelden van de getroffen dieren zijn ieder geval afschuwelijk genoeg om een slapeloze nacht te veroorzaken…

Ans Wijngaarden