Simón del desierto (1965)
Regie: Luis Buñuel | 45 minuten | drama, korte film, geschiedenis | Acteurs: Claudio Brook, Enrique Álvarez Félix, Hortensia Santoveña, Francisco, Reiguera, Luis Aceves Castañeda, Antonio Bravo, Enrique del Castillo, Eduardo MacGregor, Silvia Pinal
De historische figuur Simeon de Styliet of Simeon de Pilaarheilige probeerde eind 4e, begin 5e eeuw A.D. door middel van zelftuchtiging en verwaarlozing van het lichaam een zo hoog mogelijke staat van onthechting van het aardse bestaan bereiken en in die zo zuiver mogelijke toestand dichterbij God te komen. Zijn leefwijze kreeg veel navolging van andere Syrische asceten, maar Simeons bekendheid is ongeëvenaard door de extreme lengte van zijn zevendertigjarige verblijf op verschillende pilaren en zijn vermeende wonderdoeningen. Alle reden voor een film.
Het klooster is Simón niet streng genoeg en daarom besluit hij in de woestijn op een pilaar te gaan leven en alle ongemakken van een dergelijk bestaan te omarmen als noodzakelijke obstakels op weg naar zijn verheven doel. Bewonderaars en geestelijken bieden hem nieuwe, hogere pilaren aan en brengen hem voedsel en water, maar hij walgt ervan dat hij deze aardse zaken nodig heeft om in leven te blijven. Hij moet echter in leven blijven wil hij God op zijn eigen wijze kunnen dienen en er rest hem geen andere keuze dan te eten en te drinken, maar dan het liefst bijna bedorven spullen.
Het leven dat Simón gekozen heeft, wordt hem niet gemakkelijk gemaakt. Satan probeert zijn reputatie te besmeuren tegenover zijn bewonderaars door hem in de gedaante van een monnik van huichelarij te beschuldigen en te beweren dat hij zich stiekem te goed doet aan lekkere kaas en goede wijn. Ook neemt hij meerdere malen de gedaante aan van een verleidelijke, halfnaakte vrouw en tracht Simón zo van de rechte weg af te leiden.
Buñuel zou Buñuel niet zijn als hij dit verhaal van geëxalteerde heiligheid niet met de nodige bizarre humor en veelal goedmoedige ironie zou doorspekken. De heiligheid van Simón wordt niet belachelijk gemaakt, maar helemaal serieus hoeven we zijn geestelijke zuiverheid ook weer niet te nemen. Als hij de afgehakte handen van een voor diefstal veroordeelde dagloner uit het niets tevoorschijn weet te toveren, kijkt deze even verwonderd naar zijn aangegroeide lichaamsdelen, maar vrij laconiek concluderen zijn vrouw en hij dat het allemaal wel aardig is zo’n wonder, maar ze moeten eerst weer een nieuwe ploeg kopen voordat ze er wat aan hebben.
Dat de heilige zo’n streng leven leidt waarbij hij zichzelf bijna elke levensbehoefte en natuurlijk elke luxe ontzegt, is naast lovenswaardig ook egoïstisch te noemen. Zijn moeder stuurt hij als een hond weg en voor haar verdriet over deze afwijzing is totaal geen ruimte. De hardheid van de heilige toont de regisseur subtiel, maar met zeer veel mededogen voor die arme vrouw die niet weet wat haar overkomt. Hierdoor ben je gedwongen om stil te staan bij wat een dergelijk leven behalve zegeningen uit de hemel nog meer voor consequenties heeft.
Een geestige, bizarre film die ook tot nadenken stemt.
Diana Tjin-A Cheong