Sol LeWitt (2012)

Regie: Chris Teerink | 75 minuten | documentaire

Ooit de naam Sol LeWitt horen vallen? Het is niet zo vreemd als je nooit van deze in 2007 overleden kunstenaar hebt gehoord. Hoewel de beste man aan de basis stond van de conceptuele kunst, stond hij zelf nooit in de belangstelling. Sol LeWitt wilde dat zijn werk centraal stond, niet zijn persoontje. Geheel in die lijn heeft Nederlandse filmmaker Chris Teerink de documentaire ‘Sol LeWitt’ gemaakt, waarin hij de visie en het werk van deze kunstenaar voor zich laat spreken. Maar er zijn ook gesprekken met mensen die Sol LeWitt gekend hebben, met hem samenwerkten, en die zijn werk eigenlijk voortzetten.

De conceptuele kunst is een internationale avant-garde stroming uit de jaren zestig van de twintigste eeuw. De bedoeling van conceptuele kunstenaars is dat zij het idee, het ‘concept’ dus, belangrijker vinden dan de daadwerkelijke uitvoering. Anderen kunnen hun ontwerpen uitvoeren, aan de hand van gedetailleerde beschrijvingen van de kunstenaar. Zo liet Sol LeWitt zijn assistenten de muurschilderingen (hij maakte er meer dan duizend) maken, hijzelf was drukker met het maken van schema’s op vellen papier, die hij op verzoek kon faxen. Je kunt conceptuele kunst dus een beetje vergelijken met de kookboeken van bijvoorbeeld Jamie Oliver of Nigella Lawson. Met de juiste richtlijnen en een beetje goede wil kan iedereen een Thaise curry à la Jamie op tafel zetten en genieten van een Sol LeWitt op je muur.

Veel van de documentaire gaat  – terecht – op aan het tonen van het werk van Sol LeWitt. Ogenschijnlijk eenvoudige lijnenstructuren (maar waar in werkelijkheid wiskundige formules aan ten grondslag liggen), kleurrijke muurschilderingen, en vooral veel kubussen en variaties daarop, als je niet zelf zin krijgt om potlood, liniaal en kwast ter hand te nemen om die kale muur onderhanden te nemen, word je toch op zijn minst aangespoord om een bezoekje te brengen naar een van de musea waar Sol LeWitts werk te zien is. Of gewoonweg beter om je heen te kijken, want zijn ideeën zul je vaker tegenkomen dan je vermoedt: ook in metrostations of openbare gebouwen kun je zomaar tegen een Sol LeWitt aanlopen.

De man zelf blijft een enigma. De geïnterviewden schijnen hun licht op de persoon achter de ideeën, maar zelfs dat blijft bij oppervlakkige analyses. Daarnaast spreken de talking heads elkaar soms tegen. Wat wel duidelijk wordt is dat LeWitt geen snobistische kunstenaar was, die alleen maar uit was op het zichzelf verrijken, maar dat blijkt ook al uit zijn visie op kunst. De documentaire is gevarieerd en wisselt gesprekken voor de camera af met veel indrukwekkende impressies van LeWitts werk. Ook wordt het fascinerende wordingsproces van Spiral #801 in het Maastrichtse Bonnefantenmuseum gevolgd, wat diep respect voor het eindeloze geduld van de medewerkers oplevert. Het eindresultaat mag er zijn, maar moet waarschijnlijk in het echt bewonderd worden voor het beste effect: geen enkel filmbeeld kan het aan den lijve ervaren van een kunstwerk vervangen, dat lukt ook Chris Teerink niet. Dat neemt niet weg dat hij met ‘Sol LeWitt’ een interessante documentaire heeft gemaakt, die aan te raden is voor iedereen met een bovengemiddelde interesse in kunst.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 6 december 2012