Soldiers of the Rock (2003)
Regie: Norman Maake | 98 minuten | drama | Acteurs: Vuyo Dabulo, Michael Dlamini, Glen Gabela, Moshweshwe Chabedi, Lebo Mathosa, Sibusiso Mhangu, Jean Big Jean, Ali
In ‘Soldiers of the Rock’ zijn een drietal personages van groot belang. Op de eerste plaats is dat Usuthu (Glen Gabela). Hij is de leider van een mijnploeg, die erg conventioneel is en niet openstaat voor veranderingen. Hij ziet in iedereen een bedreiging van de door geclaimde leiderspositie. Usuthu kan niet zonder het Apartheid regime dat hem precies vertelde wat hij wel en vooral niet moest doen.
Satu (Michael Dlamini) is een ex-crimineel die op het rechte pad wil blijven en om problemen te voorkomen in de mijn werkt. Het feit dat je zowel dag en nacht werkt en in mijnwerkersbarakken woont, verkleint volgens hem de kans om opnieuw in de fout te gaan. Satu heeft frisse en nieuwe ideeën en geeft ook aan dat de mijnwerkers aan hun eigen toekomst moeten denken. Hij wil met zijn collega’s een mijn kopen. Het is een droom die hij naleeft, een droom, die uit ervaringen buiten de mijn zijn ontstaan. Satu ziet nu de Apartheid is afgeschaft nieuwe mogelijkheden.
Tenslotte het hoofdpersonage Vuyo (Vuyo Dabulo), die ongewild tussen Usuthu en Satu komt te staan. Vuyo gaat in eerste instantie als mijnwerker aan de slag om te achterhalen waarom zijn vader mijnwerker was en hoe zijn vader de mijn ervaarde. Dankzij zijn vader kan hij immers naar school en studeren. Maar Satu meent in Vuyo een medestander gevonden te hebben. Vuyo studeert aan de Universiteit en wordt geacht kennis van zaken te hebben. De rest van de mijnwerkers heeft geen opleiding. En bovendien is Vuyo min of meer, net zoals hijzelf, ook een buitenstaander. Usuthu grijpt daarentegen echter alles aan om Satu en Vuyo zwart te maken of te intimideren. Hij deinst nergens voor terug. Het is deze driehoeksverhouding waar het allemaal om draait. De karakterontwikkelingen van deze drie personages worden overigens uitstekend in beeld gebracht, maar vooral Vuyo Dabulo (Vuyo) maakt een sterke indruk. Hij moet kiezen tussen de mijnwerkerswereld van zijn overleden vader of eentje van de toekomst.
De setting van de film is de mijnen van Johannesburg. De mijnen die voor de rijkdom van Zuid-Afrika zorgen, maar ook vele slachtoffers eisen, zijn een perfecte locatie om een beklemende sfeer te creëren. Zo worden claustrofobische scènes simpel maar effectief in beeld gebracht. De kijker krijgt de omstandigheden te zien waaronder de mijnwerkers werken, het gevaar dat ze lopen en de (on)nodige risico’s die al dan niet bewust door de mijnwerkers worden genomen. Het gevaar dat een mijn uitgeput raakt of dat nieuwe technieken ontdekt en toegepast worden, draagt bij aan een gespannen situatie, die zeker in het donkere diepe ondergrondse voor explosieve uitbarstingen zorgt. Maar ook het feit dat het niet vanzelfsprekend is of je elke keer levend uit de mijn komt, levert spanningen op. Ondanks dat het een hachelijke werkplek is, is de collegialiteit onder de mijnwerkers hoog. Bij alarm staat iedereen voor elkaar klaar en worden persoonlijke vetes voor even vergeten.
Regisseur Norman Maake, die ‘Soldiers of the Rock’ op tweeëntwintigjarige leeftijd maakt, vraagt zich af of zwarte Zuid-Afrikanen wel vertrouwen hebben in de maatschappij zonder Apartheid. Ook het geloof om nu je eigen toekomst te kunnen bepalen staat centraal in deze film. Hij slaagt erin om dit maatschappelijk probleem dat in heel Zuid-Afrika speelt op eenvoudige wijze aan de kijker duidelijk te maken en te projecteren op de mijnwerkerswereld.
Er zijn slechts enkele storende factoren zoals de belichting van shots die niet in de mijn zijn opgenomen en de lengte van diverse shots, die ervoor zorgen dat de film slechts steengoed is en net geen goud waard is.
Lodi Meijer