Stranger in Paradise (2016)

Regie: Guido Hendrikx | 72 minuten | documentaire | Acteurs: Valentijn Dhaenens

“Lijdensweg, vooruitgang, vacuüm tussen hemel en hel.” Dit lijken de enige drie opties te zijn voor de vluchtelingen die naar Europa komen, in ieder geval volgens de maker van ‘Stranger in Paradise’, Guido Hendrikx. In de proloog, waarin de kijker met behulp van archiefbeelden en een voice-over door de menselijke (Europese) geschiedenis geleid wordt, wordt een duidelijke scheiding gemaakt tussen de ‘Noorderlingen’ (Europa) en de ‘Zuiderlingen’ (Afrika, Midden-Oosten, de huidige vluchtelingen). Deze scheiding staat centraal in de rest van ‘Stranger in Paradise’, die in drie stukken is opgedeeld.

In het eerste stuk (voor de vluchtelingen de lijdensweg) vertelt Valentijn Dhaenens (acteur) de vluchtelingen dat ze gelukszoekers zijn en geen plek hebben in Europa. Dat ze Europa ontzettend veel geld kosten en niks terug geven, dat ze maar terug moeten gaan naar hun eigen land en daar moeten proberen een betere toekomst voor zichzelf en hun landgenoten te scheppen. Een duidelijke negatief beeld, dat voortkomt uit praktisch pessimisme. Bij alles wat hij zegt betrekken de gezichten van de vluchtelingen verder, een paar durven nog weerwoord te geven, maar het merendeel legt zich neer bij de verloren zaak.

In het tweede deel (voor de vluchtelingen de vooruitgang) laat dezelfde Valentijn Dhaenens de migranten weten dat ze hier allemaal van harte welkom zijn. Zij hebben zoveel moed om deze reis te ondernemen en als ‘wij in Europa maar een klein beetje van jullie moed zouden hebben ligt er een prachtige toekomst te wachten op ons allemaal’. Een hoopvol en idealistisch beeld van de toekomst. Maar hij gelooft het, en zij daarom ook. De vluchtelingen kijken blij: het was een goede keus om hier te komen, ze staan op ons te wachten met open armen!

In het derde deel (het vacuüm tussen hemel en hel), houdt Dhaenens zich strikt aan de regeltjes. Hij gaat bij elke vluchteling persoonlijk langs en vraagt naar de reden van vertrek en land van herkomst. Naar aanleiding daarvan bepaalt hij wie er een verblijfsvergunning zou kunnen krijgen en wie niet. Een realistisch beeld, wat zorgt voor veel teleurstelling: veel vluchtelingen komen niet in aanmerking voor een verblijfsvergunning. Wat nu? De paar gelukkigen kijken blij, maar als Dhaenens het klaslokaaltje verlaat weten ook zij niet zo goed wat ze moeten doen.

‘Stranger in Paradise’ laat duidelijk de verschillende standpunten in Europa zien met betrekking tot de vluchtelingencrisis. De meeste mensen hebben vaak maar één mening. In deze film – die op de scheiding ligt tussen documentaire en fictie – worden we geconfronteerd met de gezichtspunten (en regels) van de ander. Een eerlijk verhaal, juist omdat er bewust verschillende scenario’s worden uitgespeeld door Dhaenens, vastgelegd door Emo Weemhoff met veel gebruik van hand-held camera.

Maar toch… pas wanneer de acteur zijn rol verlaat en buiten een sigaretje staat te roken, lijken we hem (en de vluchtelingen) echt te kunnen zien en blijkt dat het  voor de meeste mensen toch niet zo zwart-wit ligt, maar eerder donkergrijs: ze gunnen de vluchtelingen wel hun geluk, maar zijn er liever niet persoonlijk bij betrokken. ‘Stranger in Paradise’ confronteert je met een kwestie waar je in je dagelijks leven misschien niet zoveel aan wilt denken en in ieder geval niet zo uitgebreid, maar nu moet je wel en zie je de consequenties van jouw denken op het leven van een ander.

Het is een film die je de ogen opent en eens goed laat kijken naar je eigen leven en hoe jij omgaat met ‘hen’, de ‘Zuiderlingen’. Valentijn Dhaenens speelt zijn rollen haast schrikbarend goed en even ben je blij dat je niet zelf in zijn klaslokaaltje zit. ‘Stranger in Paradise’ is een confronterende documentaire, uniek in zijn soort en de jonge Guido Hendrikx laat zich van zijn beste kant zien, een regisseur om in de gaten te houden.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 8 december 2016