The Only Son (2012)

Regie: Simonka de Jong | 78 minuten | documentaire

Pema is een negentienjarige Tibetaanse jongen die met zijn jongere zusjes in een kindertehuis in Nepal is opgegroeid. Hun ouders wonen in een afgelegen bergdorp in de Himalaya. Ze hebben de kinderen naar het kindertehuis gebracht omdat ze in hun armoede maar voor één kind konden zorgen. Pema en zijn zusjes zijn totaal verwesterd maar worden wel geacht met iemand uit hun dorp te trouwen en zich weer bij hun ouders te voegen. De hoop is vooral gevestigd op Pema als enige zoon die hun familie kan voortzetten. We volgen Pema, zijn twee jongere zusjes en een oudere zus die in Nederland is opgegroeid tijdens hun tocht door de Himalaya en het bezoek aan hun ouders. Pema weet dat hij in gesprek moet met zijn ouders om te vertellen dat hij ondanks zijn loyaliteit liever niet in het dorp wil wonen.

Het verhaal van Pema en zijn familie is zo bijzonder dat je soms met open mond zit te kijken en te luisteren naar het verhaal. Het is een gezin waarin gevoelens en verwachtingen pal tegenover elkaar staan, dankzij de omgeving waarin iedereen is opgegroeid. Regisseuse Simonka de Jong heeft voor een rustige vertelwijze gekozen waarin Pema en zijn toekomst centraal staan. Zo wordt er nauwelijks ingegaan op zijn oudere zus die in Nederland is opgegroeid. Sumchog spreekt geen Nepalees of Tibetaans en valt tijdens het bezoek aan de ouders een beetje buiten de groep. Het was vanuit een Nederlands perspectief zeker interessant geweest als ook aan Sumchog meer aandacht was besteed.

Pema is gelukkig een prettig persoon om te volgen. Hij is een alledaagse jongen die graag studeert, met een meisje wil trouwen van wie hij houdt en met plezier gitaar speelt. Zijn sporadische voice-over is passend want hij vertelt in die momenten over zijn tegenstrijdige gevoelens. Ook zijn jongere zusjes zijn typische pubers die giechelen en foto’s van Justin Bieber in hun kamer hebben hangen. Hun omgeving is die van Kathmandu in Nepal, een drukke verwesterde stad met veel verkeer. Het contrast tussen Kathmandu en het dorp is gigantisch. In het dorp lijkt de tijd wel honderden jaren te hebben stil gestaan. Ook de isolatie van het dorp is ongekend. Ter illustratie, de vader van het gezin bracht vroeger zijn kinderen één voor één te voet naar Kathmandu, een reis waar hij maar liefst een maand (!) over deed. Wanneer de kinderen naar het dorp gaan, vliegen ze het eerste stuk, maar moeten uiteindelijk alsnog tien dagen door de bergen trekken. De tocht is met de steile bergpassen zeker niet ongevaarlijk. Wanneer Tsering (één van de zusjes) van haar paard valt, behandelt Pema met liefde haar gewonde rug. De mooie scène toont hoe gek Pema op zijn zusjes is. Hij wil behalve voor zichzelf ook voor hen een mooie toekomst waarin ze zelf keuzes kunnen maken.

Begrip opbrengen voor de ouders die graag hun kinderen weer bij zich willen hebben, omdat ze het met z’n tweeën ontzettend zwaar hebben is niet moeilijk. Maar tegelijkertijd is vooral de moeder manipulatief door letterlijk te zeggen dat het Pema’s schuld is dat ze problemen met haar hart heeft. Pema raakt gefrustreerd en verdrietig omdat hij maar niet lijkt door te dringen tot zijn moeder. Je leeft op die momenten zo met hem mee en precies daar zit de kracht van ‘The Only Son’. Want iedereen herkent het generatieconflict tussen ouders en kinderen. Daar hoef je niet per sé voor naar de Himalaya te gaan. Ondanks dat de lucht vaak grijzer dan blauw is zijn de opnames van de Himalaya, hoe kan het ook anders, werkelijk beeldschoon. Het berglandschap en met name het dorpje waar Pema’s ouders wonen is de ultieme metafoor voor het conflict van Pema, een beeldschoon landschap maar enorm geïsoleerd. Oftewel, schoonheid komt met een prijs.

‘The Only Son’ vertelt een intens verhaal van de familie van Pema. Een gezin dat enerzijds loyaal is naar elkaar maar zo enorm van elkaar verschilt, zien we niet vaak voorbij komen. De documentaire speelt zich af aan de andere kant van de wereld maar toont een universeel verhaal. Want de belangen van een gezin en de dilemma’s van een generatieconflict zijn van alle tijden en gebieden.

Shelley Eimers

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 april 2013
DVD-release: 2 juli 2013