Turn Your Body to the Sun (2021)

Regie: Aliona van der Horst | 93 minuten | documentaire

“Heb ik mijn vaderland verraden, of heeft mijn vaderland mij verraden?” Dat zijn de woorden van Sandar Valiulin, de vader van de Nederlands-Russische schrijfster Sana Valiulina. Sana gaat in ‘Turn Your Body to the Sun’ op zoek naar de details van het verleden van haar vader die jarenlang in een strafkamp van Stalin heeft gezeten na de Tweede Wereldoorlog. Sandar was een man die weinig losliet over deze zware tijd en een teruggetrokken houding aannam. Wat ging er door hem heen en hoe ervaarde hij de helse omstandigheden in de goelag?

De vader van Sana was een soldaat voor het Rode Leger van Stalin. Nadat hij door de nazi’s gevangen werd genomen en vervolgens uitgeleverd werd aan de Sovjet-Unie na het einde van de oorlog, kwam hij in een strafkamp van de vrede dictator. Zij die namelijk opgepakt werden door de nazi’s, werden gezien als verraders van de Sovjet-Unie. Sana duikt samen met haar zus Dinar in het archief van haar vader, dat voornamelijk bestaat uit brieven die hij schreef aan hun moeder. Daaruit blijkt dat de bescheiden Sandar een ware poëet was die het nog steeds voor elkaar kreeg om mooie brieven te schrijven ondanks dat hij gevangen zat. Terwijl een Russische voice-over deze brieven voorleest, komen er indrukwekkende beelden van soldaten in beeld. De opnames zijn zelfs professioneel ingekleurd, wat erg bijzonder is en de beelden een extra dimensie geven. Sana leert steeds meer over haar vader naarmate ze de plekken bezoekt die hij beschrijft in zijn brieven. Het is de afsluiting van een mysterieus hoofdstuk van Sandars leven en het begin van een nieuwe waardering voor hem vanuit Sana. Niet alleen leert Sana meer over haar vader, maar ook over zichzelf. Door het lezen van de brieven reflecteert ze op de levensvragen die Sandar ooit opstelde voor zichzelf. Het wordt duidelijk waar het schrijftalent dat Sana heeft vandaan komt.

Het eerste halfuur is de documentaire nog aan het zoeken waar het precies naartoe wil. Wat is de les die het publiek uit de film kan halen? Desalniettemin is ‘Turn Your Body to the Sun’ een belangrijke documentaire voor het bewaren van opnieuw gerestaureerde beelden van de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal is bij tijd en wijle wat een de trage kant. De manier waarop de oude kleurbeelden gepresenteerd worden mag daarentegen zeker geprezen worden. ‘Turn Your Body to the Sun’ is een mooie zoektocht naar een verborgen verleden dat nu zijn plekje krijgt.

Job Vijftigschild

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 16 juni 2022