A Man for All Seasons (1966)

Regie: Fred Zinnemann | 120 minuten | biografie, drama | Acteurs: Paul Scofield, Wendy Hiller, Leo McKern, Robert Shaw, Orson Welles, Susannah York, Nigel Davenport, John Hurt, Corin Redgrave, Colin Blakely, Cyril Luckham, Jack Gwillim, Thomas Heathcote, Yootha Joyce, Anthony Nicholls

De Oscaruitreiking kent bijna ieder jaar wel zijn grote winnaar. In 1985 was dat ‘Amadeus’ (8 stuks), in 2009 ‘Slumdog Millionaire’ (ook 8) en in 1998 ‘Titanic’ (liefst 11). Ook het jaar 1967 kende zo’n grote winnaar, in de vorm van historisch drama ‘A Man for All Seasons’. De film nam 6 Oscars mee naar huis, bijna alle van de zwaarste categorieën (regie, film, mannelijke hoofdrol en script). De vraag is dan of deze film echt zo goed was of de concurrentie zo beroerd.

‘A Man for All Seasons’ vertelt een bekend verhaal. Rond 1530 besluit koning Henry VIII (bekend van zeven bruiloftsfeesten) dat het tijd wordt voor een scheiding van zijn onvruchtbare vrouw Catherine. Omdat onvruchtbaarheid volgens de kerk van Rome geen reden is voor echtscheiding, weigert de paus toestemming. Henry breekt vervolgens met Rome en richt zijn eigen kerk op met zichzelf als hoofd ervan. Dan kan hij scheiden en hertrouwen naar hartenlust.

Dit verhaal komt tot ons via een man die er zelf bij betrokken raakte: de filosoof, jurist en politicus Thomas More. More was als kanselier en raadsheer van Henry betrokken bij het hele scheidingsspektakel. Thomas wordt door Henry voor de keuze gesteld om een eed af te leggen die helemaal ingaat tegen zijn religieuze overtuiging. Zou hij zichzelf verloochenen dan verliest hij zijn ziel. Zou hij zich niet verloochenen dan verliest hij zijn hoofd.

Scenarist Robert Bolt baseerde ‘A Man for All Seasons’ op zijn eigen gelijknamige toneelstuk. Dat moet haast wel een geweldig stuk zijn, want de dialogen zijn van een superieure kwaliteit. Tegelijk realistisch en diepgaand, intelligent en toegankelijk, scherp en relativerend. Een complete masterclass dialogen. Het leverde Bolt een van de vele Oscars op.

Ondanks de zware thema’s is dit geen moeilijke of duistere film geworden. In een rustig tempo ontvouwt zich het verhaal, in mooie sfeervolle decors en met heel af en toe een passend muziekje, toewerkend naar een knetterende rechtbankscène. Gespeeld door geweldige acteurs waaronder de legendarische Orson Welles, een jonge John Hurt en de charmante Susannah York. Paul Scofield won voor zijn rol als Thomas More een Oscar, maar Robert Shaw steelt de show (en won geen Oscar) als de tegelijk charmante als doodenge Henry VIII.

Of de concurrentie beroerd was weten we nog altijd niet, maar de Oscars voor ‘A Man for All Seasons’ zijn wat ons betreft allemaal verdiend. Een tijdloze film vol tijdloze karakters en tijdloze dialogen. Een film voor alle jaren én alle seizoenen.

Henny Wouters

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 22 september 1967