Chitty Chitty Bang Bang (1968)

Regie: Ken Hughes | 144 minuten | komedie, familie, fantasie, musical | Acteurs: Dick Van Dyke, Sally Ann Howes, Lionel Jeffries, Gert Fröbe, Anna Quayle, Benny Hill, James Robertson Justice, Robert Helpmann, Heather Ripley, Adrian Hall, Barbara Windsor, Davy Kaye, Alexander Doré, Bernard Spear, Stanley Unwin, Peter Arne, Desmond Llewelyn, Victor Maddern, Arthur Mullard, Ross Parker, Gerald Campion, Felix Felton, Monti DeLyle, Totti Truman Taylor, Larry Taylor, Max Bacon, Max Wall, John Heawood, Michael Darbyshire, Kenneth Waller, Gerald Taylor, Eddie Davis

Ian Fleming (1908-1964) kennen we allemaal als de geestelijk vader van James Bond. De Britse schrijver was echter veelzijdiger dan menigeen denkt. Hij heeft bijvoorbeeld ook een kinderboek op zijn palmares staan, ‘Chitty Chitty Bang Bang: The Magical Car’. Nadat het verhaal door niemand minder dan Roald Dahl herschreven was, werd dit populaire kinderboek in 1968 verfilmd. De hoofdrol werd gespeeld door Dick Van Dyke, die een paar jaar eerder furore had gemaakt met ‘Mary Poppins’ (1964). Voor de vrouwelijke hoofdrol had men Julie Andrews in gedachten, maar toen zij afhaakte, werd op voorspraak van Van Dyke Sally Ann Howes gecast in de rol van de lieflijke Truly Scrumptious. Producent Albert R. Broccoli (eveneens bekend van de James Bond-reeks) zei over haar: “We wilden een typische Engelse schoonheid en voor mij voldoet Sally Ann precies aan dat ideaalbeeld. Ze is bovendien een van de beste musicalsterren van dit moment, ze bezit over de uitzonderlijke combinatie van de juiste dosis schoonheid en de juiste dosis talent.” Het enorme succes van de familiefilm ‘Chitty Chitty Bang Bang’ betekende echter jammer genoeg de doodsteek voor de carrière van de veelzijdige actrice, die na 1968 nog maar weinig films maakte.

Als je weet dat Roald Dahl zich met het script bemoeid heeft, is het geen wonder dat ‘Chitty Chitty Bang Bang’ een heerlijke, fantasierijke kinderfilm is, met hier en daar een grimmig randje (want ja, ook dat hoort bij Roald Dahl!). Dick Van Dyke speelt de mislukte uitvinder Caractacus Potts, die in zijn eentje zijn twee kinderen Jemima en Jeremy (Heather Ripley en Adrian Hall) opvoedt. De introductie van een roestige racewagen, door Potts omgebouwd tot magisch mobiel dat niet alleen rijdt, maar ook vliegt en vaart, brengt het verhaal in volle vaart. De kinderlijke Baron Bomburst (Gert Fröbe – ook hem kennen we uit de James Bond-reeks) is jaloers en wil het voertuig stelen, om het mee te nemen naar zijn kinderloze rijk Vulgarije. Per ongeluk neemt hij ook opa Potts (Lionel Jeffries) mee naar zijn verre koninkrijk. Caractacus, Jemima en Jeremy krijgen hulp van de charmante Truly Scrumptious (Sally Ann Howes), de dochter van de plaatselijke snoepmagnaat (James Robertson Justice) om opa en de auto – Chitty Chitty Bang Bang genaamd, naar het geluid dat hij maakt – te redden uit handen van de jaloerse baron.

Zoals het een ware kinderklassieker betaamt, heeft ‘Chitty Chitty Bang Bang’ alles in zich waar kinderen van smullen. In de eerste plaats zijn er natuurlijk de wonderlijke uitvindingen van Caractacus Potts, met de bijzondere auto uiteraard voorop. Op het laboratorium van Potts raak je niet uitgekeken, want er gebeurt zo veel! Dat zelfde geldt voor de snoepfabriek van Lord Scrumptious, waar het een kleurige bedoening is. De sets zijn sowieso indrukwekkend gemaakt. Daarnaast zijn er talloze opmerkelijke personages: van heel lief (de kinderen, Truly), tot een beetje maf (de baron, opa) en zelfs ronduit eng. In die laatste categorie valt de kinderlokker die Vulgarije afstruint op zoek naar achtergebleven kinderen. Deze door Robert Helpmann gespeelde engerd, die er met zijn hoge hoed en lange neus uitziet alsof hij rechtstreeks uit een verhaal van Charles Dickens is gestapt, bezorgt je werkelijk de kriebels en is bijzonder effectief. ‘Chitty Chitty Bang Bang’ scoort ook met zijn aanstekelijke liedjes en dansjes, waarbij het lastig is om stil te blijven zitten. Vooral het titellied krijg je niet meer uit je hoofd.

Minder sterk uit de verf komt de romance tussen Caractacus en Truly. De belangrijkste doelgroep van deze film – kinderen – zitten hier ook niet op te wachten. Die willen avonturen zien: vliegende auto’s, spannende achtervolgingen! De romantische scènes en liedjes halen de vaart een beetje uit het verhaal. De film is met zijn 144 minuten bovendien wat aan de lange kant. Bij de montage had men twee vliegen in één klap kunnen slaan door de romantische rompslomp te skippen: dat had zeker een half uur gescheeld! Het acteerwerk is wat over the top, maar dat mag in een film als deze. Vooral Jeffries als de malle opa en Fröbe als de zo mogelijk nóg mallere baron zijn ronduit hilarisch. Ook de kinderen halen een heel aardig niveau. Een ultieme kinderfilm, zo mag je ‘Chitty Chitty Bang Bang’ zeker wel noemen. Op wat kleine schoonheidsfoutjes na is er weinig aan te merken op deze heerlijke, ouderwetse familiemusical, die bij velen gevoelens van nostalgie naar boven zal brengen, niet in de laatste plaats door de herkenbare en bijzonder aanstekelijke liedjes van broers Robert en Richard Sherman, bekend van talloze klassieke Disney-soundtracks. Liedjes die in je hoofd blijven hangen en er niet snel meer uit zullen gaan!

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 25 december 1968