De tand des tijds (2019)

Regie: Joost Van Den Bosch, Erik Verkerk | 90 minuten | animatie | Originele stemmencast: John Buijsman, Panthero Toney, Venna van den Bosch, Valentijn Avé, Hadewych Minis, Bill van Dijk, Martin van Waardenberg, Tygo Gernandt, Paul Groot, Owen Schumacher

De Telefilm is al twintig jaar een fantastische springplank voor veelbelovende filmmakers. Het maken van een speelfilm met een actueel maatschappelijk thema voor de televisie is een mooie manier om vlieguren te maken, zonder dat de druk van een bioscooprelease de filmmaker in de nek hijgt. Inmiddels gerenommeerde regisseurs als Martin Koolhoven, Mijke de Jong, Pieter Kuijpers en Nicole van Kilsdonk maakten in het verleden dankbaar gebruik van de mogelijkheid om ervaring op te doen door een Telefilm te draaien. Er zijn genoeg voorbeelden bekend van Telefilms die zo veel indruk maakten dat ze in binnen- en buitenland prijzen in de wacht sleepten; enkele van de meest opvallende voorbeelden zijn ‘Suzy Q’ (1999), ‘Bluebird’ (2004), ‘Cloaca’ (2003), ‘Off screen’ (2005), ‘De uitverkorene’ (2006, Emmy Award voor hoofdrolspeler Pierre Bokma), ‘Skin’ (2008, Emmy-nominatie voor Robert de Hoog), ‘TBS’ (2008), ‘De nieuwe wereld’ (2013, Emmy voor Bianca Krijgsman) en ‘Aanmodderfakker’ (2014). Ongeveer één op de vijf Telefilms wordt ook in de bioscoop uitgebracht, waarbij ‘Het schnitzelparadijs’ (2005) met bijna 350.000 bezoekers het grootste kassucces is gebleken. Andere films zoals ‘Loverboy’ uit 2003, die op scholen wordt gebruikt als voorlichtingsfilm, bewijzen nog altijd hun maatschappelijke relevantie.

‘De tand des tijds’ (2019) is ook al verzekerd van een plekje in de Telefilmhistorie. Niet dat de film nou zo’n onuitwisbare indruk zal maken, maar de film van Joost van de Bosch en Erik Verkerk is wel de allereerste geanimeerde Telefilm die is uitgebracht. ‘De tand des tijds’ is primair gericht op een jonge doelgroep (ongeveer zes tot twaalf jaar) en draait, net de andere Telefilms van de lichting 2019, om familierelaties. Centraal staat Meester Menno (stem van John Buijsman), de geschiedenisleraar die bekendstaat als de saaiste meester van basisschool De Zandloper. En dat terwijl geschiedenis zo’n mooi vak is! De kinderen vinden zijn lessen niets aan, ook Meester Menno’s bloedeigen zoon Sam (Panther Tony) niet. Die zet zijn vader tijdens een klassenuitje naar een museum zelfs voor schut. Maar Menno heeft een snood plan: wat nou als hij een magische talisman, waarmee hij allerlei historische figuren kan oproepen, uit het museum steelt? Door indrukwekkende types als Cleopatra, Willem van Oranje en Vincent van Gogh zijn klaslokaal binnen te halen, stijgt de populariteit van Meester Menno ineens tot ongekende hoogten. Maar dat spelen met de tijd heeft ook een keerzijde; Menno wordt gekidnapt door piraten en aan Sam en zijn vrienden de taak om de geschiedenis in te duiken om hem te redden.

‘De tand des tijds’ is origineel door zijn aanpak; hoewel de animaties in stilistisch opzicht wat simplistisch en grof overkomen, zijn ze wel effectief. En passant leren de jonge kijkers ook nog wat over de wegen die belangrijke figuren uit de wereld- en vaderlandse geschiedenis bewandeld hebben. Behalve bovengenoemde prominenten passeren onder anderen ook Christoffel Columbus, Mozart en Johan Cruijff de revue. Het ligt voor de hand om een vergelijking te maken met een filmreeks als ‘Night at the Museum’, waarin historische figuren eveneens tot leven komen. Maar ‘De tand des tijds’ weet zich ten opzichte van die films zowel in stijl als inhoud voldoende te onderscheiden. Bovendien kan de film bogen op een keur aan fijne stemacteurs, onder wie Loes Luca, Bill van Dijk, Martin van Waardenburg, Hadewych Minis, Tygo Gernandt en Paul Groot. Het verhaal van Tingue Dongelmans (bekend als scenarioschrijver van ‘Sprookjesboom – de film’ (2012) en jeugdseries als ‘Vrijland’ en ‘Het zandkasteel’) en Marc Veerkamp (‘Het sinterklaasjournaal’) sluit aan bij de wensen van de doelgroep, maar mist een beetje sjeu en doet wat stoffig aan. Of deze Telefilm de tand des tijds (!) net zo goed zal doorstaan als ‘Loverboy’ of ‘Cloaca’? De vraag stellen is hem beantwoorden. Maar voor de jonge doelgroep is dit een heel aardig lesje geschiedenis.

Patricia Smagge

Waardering: 2.5