Dear Mr. Watterson (2013)

Regie: Joel Allen Schroeder | 90 minuten | documentaire

In de onderhoudende, door Joel Allen Schroeder geregisseerde documentaire ‘Dear Mr. Watterson’ worden twee belangrijke vragen gesteld: 1. Mogen strips worden betiteld als een kunstvorm? 2. Wat als de hoofdpersonen Calvin & Hobbes door hun artistieke vader Bill Watterson wèl gelicenseerd/vercommercialiseerd waren? De eerste vraag wordt door één van de ondervraagden met een volmondig ja beantwoord: “Strips zijn een vorm van expressie en dus kunst.” Inderdaad, want waarom zouden alleen schilderijen, foto’s en/of beeldhouwwerken de rangen van de ‘hogere kunst’ mogen betreden?

In het begin van de 20e eeuw werd de strip zeer serieus genomen en daadwerkelijk als een kunstvorm gezien. De meeste kranten in die dagen hadden een hele pagina strips en de artiesten kregen volop de ruimte om zich te uiten. De cartoonisten die in de decennia daarna publiceerden, waren schatplichtig aan de ‘meesters’ binnen het genre: Winsor McCay (‘Little Nemo’) en George Herriman (‘Krazy Kat’).

Striptekenaar Bill Watterson uit Chagrin Falls (Cleveland, Ohio) kreeg in 1985 zijn grote podium, na eerder voornamelijk als reclametekenaar te hebben gewerkt. Zijn creatie Calvin (genoemd naar de theoloog Johannes Calvijn) & Hobbes (genoemd naar de filosoof Thomas Hobbes) verscheen in de krant en was vanaf dag 1 een grote hit. Calvin is een zesjarige, beetje rebelse jongen en zijn pluchen (knuffel)tijger Hobbes, beleefden elke dag opnieuw avonturen. Iedereen had bij de plaatjes een eigen invulling. Ook regisseur Schroeder, die in het stripmuseum van Ohio originele tekeningen van Watterson bekijkt en zich weer tien jaar oud waant.

Calvin & Hobbes was een subversieve strip, vol intelligente humor, goed uitgewerkte personages, rake observaties en maatschappelijk en politiek commentaar. Bill Watterson bediende zich – slechts gewapend met Chinese inkt, penseel en waterverf- van een sobere, zorgvuldige tekenstijl. Watterson werd in zijn beginjaren sterk beïnvloed door andere ‘comic giants’ zoals Charles M. Schultz (‘Peanuts’/ Snoopy) en Walt Kelly (‘Pogo’).

Watterson, zelf ook een groot inspiratiebron voor de tekenaars die in de documentaire aan het woord komen, baalde steeds meer van het feit dat zijn artistieke vrijheid door de krant steeds verder werd ingeperkt, op het gebied van centimeters/kolommen. Als een van de weinige striptekenaars kreeg hij voor zijn zondagse strip op een halve pagina min of meer de vrije hand. Watterson weigerde zijn strip aan de commercie te verkwanselen, zelfs toen deze op het hoogtepunt wereldwijd in 2400 kranten gepubliceerd werd. Waarschijnlijk, zo is de lezing, om niet de controle over zijn schepping te verliezen. Dat hij hier honderden miljoenen dollars door mis liep, dat interesseerde hem niet. Tijdens een lezing in 1989 hekelde hij de globale merchandising van ‘Garfield’ en ‘Peanuts’. Calvin & Hobbes was als strip bedoeld en Watterson wilde dit zuiver houden, zonder inmenging van buitenaf.

Kunstenaar Watterson, die in de documentaire de ‘Yeti onder de striptekenaars’ wordt genoemd, stond niet graag in de schijnwerpers. Hij was een verlegen, introverte man die teruggetrokken leefde en zich voor de volle 100% op zijn ambacht stortte. Uniek voor het snel veranderende, digitale tijdperk, dat een authentieke strip wist te overleven. Zonder pluchen figuurtjes, zonder tekenfilms en andere bijkomstigheden. Want de strip, uitgegeven door Universal Press Syndicate, bleef leven in de harten van leraren en ouders die hun kinderen aanspoorden om Calvin & Hobbes ook te gaan lezen. Een commentaar in de documentaire: “De strip raakte ons, op een dieper niveau. Ieder had zo zijn eigen gedachten bij de tekeningen.”

Na tien jaar, op 31 december 1995, kwam er een einde aan de legendarische stripreeks. Watterson besloot dat het genoeg was. Hij beëindigde zijn sterke, tijdloze en bijzondere reeks met de gevleugelde uitdrukking “Let’s go exploring!” Een einde dat klinkt als een nieuw begin, want er is meer in het leven dan strips. Om met de meester zelf te spreken: “Er zit magie in het leven van alledag, als je maar goed kijkt.”

Het enige jammere aan documentaire ‘Dear Mr. Watterson’ is dat we Watterson zelf niet aan het woord zien. Hij leeft al jaren buiten de publiciteit en heeft niets meer gepubliceerd. Een kunst op zich…

Ruud Stift

‘Dear Mr. Watterson’ verschijnt dinsdag 7 oktober 2014 op DVD.