God’s Own Country (2017)
Regie: Francis Lee | 104 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Josh O’Connor, Gemma Jones, Harry Lister Smith, Ian Hart, Alec Secareanu, Melanie Kilburn, Liam Thomas, Patsy Ferran, Moey Hassan, Naveed Choudhry, Sarah White, John McCrea, Alexander Suvandjiev, Stefan Dermendjiev
Yorkshire, met zijn groene valleien, mysterieuze heidevlakten en hoge pieken, is met 15.000 vierkante kilometers met afstand het grootste traditionele graafschap van het Verenigd Koninkrijk. De streek is gezegend met drie prachtige natuurparken, een rijke geschiedenis, een levendige culturele rijkdom en een spectaculaire kustlijn. De Britten noemen het gebied liefkozend ‘God’s Own Country’, omdat het eruit ziet alsof iemand ‘daarboven’ er de hand in heeft gehad. Veel beroemde Britse schrijvers lieten zich inspireren door Yorkshire; zo speelt het klassieke liefdesverhaal ‘Wuthering Heights’ van Emily Brontë op de melancholisch stemmende heidevlakten rond Halifax en Haworth en ‘Jane Eyre’, geschreven door Emily’s zus Charlotte, speelt zich eveneens af in Yorkshire. Schrijver, regisseur en acteur Francis Lee groeide op in het westen van Yorkshire, waar zijn vader een boerenbedrijf runde. Als tiener ontvluchtte hij naar eigen zeggen het platteland, om het geluk te zoeken in Londen. Maar Yorkshire zit zo diep in hem geworteld, dat het niet anders kon dan dat zijn eerste speelfilm, logischerwijs ‘God’s Own Country’ (2017) genoemd, zich in die contreien zou afspelen. “Ik wilde onderzoeken hoe mijn leven eruit zou hebben gezien als ik in Yorkshire was gebleven en daar iemand ontmoet had met wie het klikte.” Volgens Lee biedt het harde leven op het platteland jongeren weinig tot geen ruimte om emoties en relaties te ontdekken. “De dagelijkse zorg voor de dieren slokt al je tijd en energie op.”
John Saxby (sterke, intense rol van Josh O’Connor) is precies zo’n jongen als Lee ooit was. Hij slijt zijn dagen met hard werken op de veehouderij van zijn vader Martin (Ian Hart), die na een beroerte zelf niet meer in staat is het zware werk op te knappen. Oma Deidre (Gemma Jones) is fysiek niet sterk genoeg voor het buitenwerk. Veel komt dus op John neer, wat hem niet alleen afmat maar ook frustreert. Als het werk erop zit, duikt hij de pub in om zich vol te gieten en ladderzat weer huiswaarts te keren. Zijn seksuele frustraties uiten zich in liefdeloze losse contacten. Als hij een rund voor goed geld verkocht heeft op de veemarkt, duikt hij met een jongen (Harry Lister Smith) een caravan in. Als de jongen daarna vraagt om samen nog iets te gaan drinken, wijst hij dat bot van de hand. Omdat de lente eraan komt en de schapen moeten lammeren, besluit Martin een tijdelijke kracht in te huren om John te ondersteunen op de boerderij. Met flinke tegenzin haalt John hem met zijn gammele pick-up op bij het station. Het blijkt de Roemeense Gheorghe (Alec Secareanu), een hardwerkende, positieve jongen die – ondanks het niet al te hartelijke welkom – het beste in John naar boven weet te halen. De onderhuidse, seksuele spanning is van meet af aan voelbaar; Gheorghe blijkt precies de juiste snaar te raken om Johns stevige pantser, waarmee hij zijn gevoelswereld al die tijd heeft weten af te schermen, open te breken.
Francis Lee heeft met ‘God’s Own Country’ een universele film gemaakt over de liefde. Want ja, het zijn toevallig twee mannen die voor elkaar vallen in deze film, maar van de homoseksualiteit wordt geen enkel punt gemaakt. En zo zou het moeten zijn. Lee probeert ook geen (politiek) statement te maken, over homoseksualiteit of over arbeidsimmigranten of wat dan ook. Zijn film gaat puur over de liefde. Enerzijds is er de ontluikende liefde tussen twee mannen die totaal anders in het leven staan, maar meer met elkaar gemeen hebben dan ze vooraf denken, anderzijds is er de liefde van de filmmaker voor het gebied waar zijn wieg stond. Voor het landschap, maar ook voor de gewoonten en gebruiken. Die diepgaande liefde uit zich onder meer in een uiterst zorgvuldige aanpak; Lee wilde zijn film zo authentiek mogelijk maken. De gebruikte ‘props’ komen echt van de boerderij waar de film werd opgenomen, de acteurs moesten – in kleding die in plaatselijke winkels gekocht was – daadwerkelijk op het land aan de slag en leefden zoals de lokale bevolking leeft. Zelfs de geluiden zijn natuurgetrouw, opgenomen op locatie. “Het was de enige manier voor mij om het perfect te krijgen”, aldus Lee. “Mijn vader werkt nog altijd als schapenboer in Yorkshire en hij zou bijzonder kritisch zijn als het niet zou kloppen.” Lee’s aanpak werkt perfect, want wie de film kijkt waant zich daadwerkelijk tussen de schapen in de groene vallei; je voelt de wind door je haren wapperen en de koude regen dwars door je kleding heen sijpelen.
Daarbij zijn de personages ook nog eens levensecht. De stugge John, wiens moeder het gezin jaren geleden in de steek liet, sluit zich af voor zijn gevoelens. Hij wil niemand teleurstellen, zeker zijn vader niet, maar weet zich geen raad met zijn gevoelens en emoties. Dat hij het bedrijf over zal nemen van zijn vader, is een vaststaand feit. Of hij het ook wil, wordt niet over gesproken, alleen dat hij het wil doen op zijn eigen manier. Maar daar draait het in ‘God’s Own Country’ niet om. Het gaat om het erkennen en toelaten van je emoties. Gheorghe accepteert John zoals hij is, stelt zich open voor hem. Het duurt lang voordat John aan zijn gevoelens durft toe te geven. Hij is bang zich kwetsbaar op te stellen. De gehele cast is uitstekend, met O’Connor en Hart voorop. O’Connor schittert als de weerbarstige John, die zijn stuursheid als masker gebruikt en zichzelf laveloos drinkt om vooral maar niet te hoeven voelen. Hart heeft een fysiek zware rol – Martin is door zijn beroerte gedeeltelijk verlamt, en het wordt er niet beter op – en is al even stuurs als zijn zoon. Zijn frustraties draaien erom dat hij zich zorgen maakt om het voortbestaan van zijn bedrijf, terwijl hij zelf machteloos is en hij met lede ogen moet toezien dat John zijn leven vergooit in de pub. De tussenkomst van Gheorghe blijkt ook bevorderlijk voor de afstandelijke relatie tussen vader en zoon. Oma Gemma Jones vormt het geweten in de film; enerzijds maakt ze zich zorgen om de keuzes die John maakt, anderzijds ziet ze als geen ander in dat het van het grootste belang is dat John het plezier in zijn leven moet zien terug te vinden. Anders is het bedrijf zeker verloren.
‘God’s Own Country’ is een prachtig, gelaagd en universeel liefdesverhaal over een jongeman die zich geen raad weet met zijn emoties omdat hem dat nooit geleerd is. Een bijzonder persoonlijk document van regisseur en scenarioschrijver Frances Lee, waarin vanuit alle poriën de liefde voor het platteland uit zijn jeugd doorsijpelt. Zo kil als de wind en de regen kan zijn op de eindeloze weidevlakten van Yorkshire en zo hard als het boerenleven daar kan zijn, zo warm en teder omarmt Lee zijn personages, hun onderlinge relaties en zijn geboortegrond.
Patricia Smagge
Waardering: 4.5
Bioscooprelease: 29 maart 2018
VOD-release: 18 juli 2018
DVD-release: 18 juli 2018