Heavy Water: A Film for Chernobyl – Half Life: A Journey to Chernobyl (2006)

Regie: Phil Grabsky, David Bickerstaff | 52 minuten | drama, documentaire

‘Heavy Water’ is gebaseerd op Mario Petrucci’s prijswinnende gedicht van boekformaat, en de makers van ‘Heavy Water’ gebruiken diens pakkende woorden, die op hun beurt weer afkomstig zijn van getuigenverklaringen, ook als leidraad voor deze artistiek georiënteerde documentaire.

‘Heavy Water: A Film for Chernobyl’ is een intrigerende pastiche van archiefbeelden (van de reactor, en nietsvermoedende opruimers en feestvierders), en filmische stillevens van het desolate landschap, verschroeide kamers, en enkele huidige bewoners. Het is typisch zo’n tijdloze film, die je keer op keer kunt blijven kijken en op nieuwe manieren kunt waarderen. Het is een bescheiden artfilm die je moet ervaren. In tegenstelling tot de documentaire ‘Pripyat’, uit 1999, waarin bewoners en arbeiders van deze stad nabij de kerncentrale werden geïnterviewd en op persoonlijke wijze werd teruggeblikt naar de ramp, heeft ‘Heavy Water’ geen chronologisch lopend verhaal met “talking heads”. Toch is de informatie, die de kijker via de poëzie van de voice-over, meestal persoonlijk materiaal uit eerste hand en, gecombineerd met de effectieve montage en geluidscues, zijn ze minstens zo indringend als de eerdergenoemde film.

Het zien van de beelden van argeloze, feestende mensen die niet weten wat ze boven het hoofd hangt, en de door de Russische regering gestuurde “schoonmakers” die niet door hebben dat ze ernstig besmet zullen raken door hun werk, is een schrijnende ervaring, en het persoonlijke en tegelijkertijd boven de beelden uit zwevende commentaar, en de lege, rustige impressies van het gebied, zorgen voor een melancholisch gevoel. En tegelijkertijd zijn er emoties van woede jegens de doofpot-affaire en de offers die de Russische regering hiervoor bereid was te maken. ‘Heavy Water’ is een film die soms enige afstand schept door zijn kunstzinnige stijl maar meestal een perfecte uitwerking heeft op de kijker door zijn combinatie van betrokkenheid en (artistieke) esthetiek. Geen slechte prestatie.

Bart Rietvink