Key House Mirror – Nøgle hus spejl (2015)

Regie: Michael Noer | 91 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Ghita Nørby, Sven Wollter, Trine Pallesen, Jens Brenaa

De Deense filmmaker Michael Noer maakte furore met zijn debuutfilm ‘R’ (2010), een vrij expliciete film over het keiharde geweld in gevangenissen. Omdat ook hier een belangrijke rol is weggelegd voor een jonge moslim, zijn de parallellen met ‘Un prophète’ (2009) van Jacques Audiard snel getrokken. Net als die film werd ook ‘R’ overladen met prijzen, die Noer nog moest delen met Tobias Lindholm, zijn collega-regisseur en co-scenarist. De accolades die hij verdiende voor zijn volgende speelfilm, ‘Nordvest’ (2013), waren helemaal voor Noer zelf. Ook in deze film speelt criminaliteit een hoofdrol. Hoe anders is dat in zijn derde speelfilm, het vrij zachtmoedige ‘Key House Mirror’ (2015), waarin het draait om de ongemakken van het ouder worden. Noer strikte twee geweldige hoogbejaarde acteurs – de Deense Ghita Nørby en de Zweed Sven Wollter – voor de hoofdrollen. Beide tachtigplussers hebben hun sporen in de filmwereld allang verdiend. Nørby speelde onder meer in ‘Babette’s Feast’ (1987) en Wollter is onder meer bekend als inspecteur Van Veeteren in diverse verfilmingen van het werk van thrillerauteur Håkan Nesser. Ondanks hun hoge leeftijd spelen beiden in ‘Key House Mirror’ de pannen van het dak.

De koppige Lily (Ghita Nørby) doet haar best een zo normaal mogelijk leven te leiden, ook al woont ze sinds haar man Max (Jens Brenaa) door meerdere beroertes is getroffen in een verzorgingshuis. Terwijl Max er steeds meer als een kasplantje bij komt te zitten, doet Lily alsof er niks aan de hand is. Ze is veruit de fitste bewoonster van het verzorgingshuis en heeft niet het gevoel dat ze daar op haar plek is. Door zich volledig op de zorg voor Max te storten, probeert ze de dagen door te komen. Omdat ze nogal vasthoudt aan tradities, besluit Lily tegen de regels in ’s nachts de keuken van het tehuis in te sluipen, om een verjaardagstaart voor Max te bakken. Zo heeft ze dat altijd gedaan en ze is niet van plan om dat te veranderen. Ze wordt op weg geholpen door een nieuwe bewoner, Erik (Sven Wollter), een joviale en wereldwijze Zweed met Parkinson die haar vertelt over zijn carrière als piloot. Tussen de twee is vrijwel direct een klik en hoewel ze niet van plan is om voor Eriks charmes te vallen gebeurt het toch. Want Lily hunkert naar intermenselijk contact, zowel lichamelijk als geestelijk. Met Max was er altijd al een afstand, zo beweert ze. En dus storten de twee bejaarde tortelduifjes zich op een liefdesrelatie. De argwanende blikken van andere bewoners van het verpleeghuis negeert ze. Lily is zo vol van haar nieuwe vlam, dat ze het tijdens het kerstdiner bij haar dochter Katrine (Trine Pallessen) thuis onthult dat ze verliefd is. Nota bene waar Max bij is.

Katrine staat niet te springen om haar moeders verhaal aan te horen. Lily verdedigt zichzelf nog door te zeggen dat ze met Erik eindelijk de passie voelt die ze met Max nooit had, maar Katrine wil het niet horen. In plaats daarvan vertelt ze dat ze zich zorgen maakt om haar moeders geheugen, dat de laatste tijd hard achteruitgaat. Tot die tijd werd het verhaal vertelt vanuit Lily’s perspectief en hebben we net als zij nooit in de gaten gehad dat ook zij met een reden in een verpleegtehuis is opgenomen. We zaten als het ware in haar ‘blinde vlek’. Dit zogenaamde ’turning point’ brengt niet alleen Lily, maar ook de kijker aan het wankelen. De titel ‘Key House Mirror’ verwijst naar een test die artsen gebruiken om dementie vast te stellen. De buitenechtelijke passie van Lily en Erik wordt in één klap naar de achtergrond geduwd; er moet ruim baan gemaakt worden voor het daadwerkelijke thema van deze film; Lily’s beginnende Alzheimer. Het meest confronterend, zowel voor ons als voor haarzelf, is de scène waarin ze Erik mee wil nemen naar het vakantiehuis dat ooit van de familie was, maar waar nu al jaren andere mensen wonen. De gaten die zich in haar geheugen nestelen, worden op dat moment ook voor Lily zichtbaar.

‘Key House Mirror’, waarin hoop en tragedie stuivertje wisselen, is zowel hartverwarmend als oprecht en confronterend, en zet aan tot het stellen van vragen. Aanvankelijk is de belangrijkste vraag: mag je, zoals Lily, als je man een kasplantje is voor je eigen geluk gaan? In de tweede helft van de film doemt een andere vraag op: hoe is het om je bewust te zijn van het feit dat je geheugen je steeds meer in de steek laat? Lily’s keuzes in het laatste stadium van het leven zijn voor velen heel begrijpelijk; anderen zullen het veroordelen. Kon ze nou niet even wachten tot Max zou komen te overlijden? ‘Key House Mirror’ wordt met glans gedragen door Ghita Nørby, die alle twijfels en ontzetting die Lily voelt bijzonder geloofwaardig neerzet. Haar koppige onverzettelijkheid, haar vurige wens om weer eens ouderwets te worden bemind en de begrijpelijke fase van ontkenning; je gelooft het allemaal. Net als in zijn vorige films heeft Michael Noer, die zijn kenmerkende losse stijl van filmen gelukkig heeft gehandhaaft, ook hier een handvol professionele acteurs meegenomen naar een daadwerkelijk bestaande locatie. Het verzorgingshuis bestaat dus echt en de mensen die er wonen en werken, wonen en werken daar ook in het dagelijks leven. Dat maakt het niet alleen realistisch maar ook herkenbaar voor velen. Dat werd nog eens onderstreept op het filmfestival van Rotterdam, waar ‘Key House Mirror’ een van de publieksfavorieten was en bovendien geheel terecht de KNF Award (prijs van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten) in de wacht sleepte.

Patricia Smagge

‘Key House Mirror’ verschijnt donderdag 19 mei 2016 op DVD en VOD.