King Richard (2021)
Regie: Reinaldo Marcus Green | 145 minuten | drama | Acteurs: Will Smith, Aunjanue Ellis, Jon Bernthal, Saniyya Sidney, Demi Singleton, Tony Goldwyn, Mikayla Lashae Bartholomew, Daniele Lawson, Layla Crawford, Erika Ringor, Noah Bean, Craig Tate, Josiah Cross
Zelfs als je nog nooit een tenniswedstrijd gezien hebt, ken je hen: de Amerikaanse zussen Venus en Serena Williams. Aan het einde van de jaren negentig brachten ze een aardverschuiving teweeg in de destijds zeer witte tenniswereld. Aanvankelijk waren ze een bezienswaardigheid: twee jonge zwarte meisjes uit Compton, een voorstad van Los Angeles waar straatbendes de dienst uitmaken en met hun ‘powertennis’ het spelletje anders benaderden dan gangbaar was. Met witte kraaltjes in hun haar gevlochten en een complete familie op de tribune van wie met name vader Richard Williams de aandacht trok. Hij liet zich niet altijd even charmant uit over de tegenstanders van zijn dochters, betichtte publiek, spelers en officials niet zelden van racisme en bepaalde de routes die zijn dochters wandelden in hun carrières. Richard Williams is nou niet wat je noemt een makkelijke man, maar zonder hem waren Venus en Serena nooit de kampioenes geworden die ze zijn. Al mag ook de rol die moeder Oracene gespeeld heeft niet onderschat worden. Venus wist vijf keer Wimbledon op haar naam te schrijven en tweemaal de US Open. Haar vijftien maanden jongere zus Serena heeft maar liefst 23 Grand Slamtitels op haar naam staan en hoeft alleen Margaret Court voor zich te dulden op de ranglijst aller tijden. Gezamenlijk stonden ze 330 weken bovenaan de wereldranglijst. Hoewel ze beide de veertig inmiddels zijn gepasseerd en hun toernooien tegenwoordig zorgvuldig uitkiezen, lijken ze nog niet van plan hun tennisrackets aan de wilgen te hangen.
De rol die Richard Williams heeft gespeeld in de carrières van Venus en Serena, staat centraal in de biografische film ‘King Richard’ (2021) van regisseur Reinaldo Marcus Green (‘Monsters and Men’, 2018). Richard (Will Smith) is een man met een plan. Letterlijk. Naar eigen zeggen heeft hij eind jaren zeventig namelijk een 85 pagina’s tellend opstel geschreven over hoe hij zijn dochters Venus en Serena zal trainen tot tenniskampioenen; de meisjes waren toen nog niet eens geboren, maar hun levenspad lag al vast. Samen met zijn vrouw Oracene (Aunjanue Ellis), door Richard steevast Brandi genoemd, haar drie dochters uit een eerdere relatie en de kleine Venus en Serena zoeken ze in Compton – een stad waarin de jeugd eerder gaat basketballen dan tennissen – hun weg. Richard legt een indrukwekkende toewijding aan de dag: overdag traint hij zijn dochters op een aftands baantje waar regelmatig gangs samenkomen om zich met hen te bemoeien en ’s avonds en ’s nachts werkt hij als nachtwaker. Ook Oracene heeft twee banen in de zorg. Als ze willen dat Venus (Saniyya Sidney) en Serena (Demi Singleton) het echt gaan maken als proftennissers, moeten ze hulp zoeken van trainers en sponsors. Maar Richard is niet van plan anderen te veel invloed te geven. Topcoaches Paul Cohen (Tony Goldwyn) en Rick Macci (Jon Bernthal) zien hun aanvankelijke scepsis als sneeuw voor de zon verdwijnen als ze de meiden in actie zien op de tennisbaan; kledingsponsors en sportmarketeers zien de dollartekens in hun ogen. Maar Richard is koppig, eigengereid en stug: alleen hij bepaalt de route die zijn dochters naar de top maken. Maar als hij Venus weigert in te schrijven voor haar eerste proftoernooi, terwijl ze zelf het gevoel heeft er klaar voor te zijn, komen de vrouwen in zijn gezin in opstand.
Op papier is het merkwaardig dat de vader van sportlegendes zo groot als Venus en Serena Williams eerder zijn eigen biografische film hebben dan zij zelf. Maar Richard Williams is een opmerkelijke man. Hij is geen doorsnee tennisvader die schreeuwend langs de baan staat om zijn kroost aan te moedigen. Hij laat zijn dochters weliswaar in weer en wind trainen en laat het hele gezin gerust twee keer achter elkaar dezelfde film kijken als blijkt dat ze er niet de juiste boodschap uithaalden. Hij is zelfs in staat zijn dochters uit de auto te zetten als ze een grote mond geven. Maar daar staat tegenover dat hij constant benadrukt hoe belangrijk is dat ze plezier beleven aan hun sport, dat ze altijd vriendelijk blijven tegen een ander en het beste met zijn meiden voorheeft, ook al lijkt het er soms op dat hij uit eigenbelang handelt, bijvoorbeeld als hij zijn vrouw of dochters vergeet te vragen naar wat zíj eigenlijk willen. Maar hij is vooral een toonbeeld van onverzettelijkheid, iets wat hij overdroeg aan zijn dochters. Een Williams geeft zich pas gewonnen als het laatste punt gespeeld is. Ook als je een set en twee breaks achterstaat, zoals een arme zwarte familie in een melkwitte tenniswereld van de jaren negentig. Will Smith speelt de rol van Richard Williams met verve; hij verdiende er niet voor niets zijn derde Oscarnominatie voor (als acteur). In zijn fysiek, in zijn spraak, in zijn maniertjes weet hij Williams knap na te bootsen. Maar hij maakt de man met zijn malle fratsen, die door het tennispubliek niet altijd even goed begrepen is, menselijker. Overigens zijn ook Sidney, Singleton en met name Ellis uitstekend op dreef.
Venus, Serena en hun oudere halfzus Isha Price traden op als producer en als ervaren filmkijker weet je dan: de kans dat de mindere kanten van de hoofdpersoon net zo uitgebreid aan bod komen als de positieve, is klein. Het koppige en eigengereide gedrag van Williams wordt gelukkig niet onder het tapijt geveegd, en ook de eigen interpretatie van huwelijkse trouw die hij erop nahoudt wordt terloops aangestipt. Desondanks heb je wel het gevoel dat de situatie iets rooskleuriger wordt afgebeeld dan deze in werkelijkheid was. Een klein minpuntje in een verder uitstekende film, die zich ondanks zijn conventionele aanpak weet te onderscheiden in sfeer, aankleding en acteerwerk. De vraag is nu: wanneer krijgen Venus en Serena zelf hun eigen biopic? Want uiteindelijk waren zij het die de tenniswereld compleet naar hun hand zetten en de weg hebben bereid voor vele andere jonge, gekleurde tennissers die nu zelf hun geluk mogen beproeven op gras, hardcourt of gravel.
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 3 februari 2022
PVOD-release: 21 maart 2022
Digital download-release: 21 maart 2022
VOD-release: 8 juni 2022
DVD- en blu-ray-release: 8 juni 2022