Land of the Blind (2006)

Regie: Robert Edwards | 101 minuten | drama, oorlog, fantasie, thriller | Acteurs: Ralph Fiennes, Donald Sutherland, Tom Hollander, Lara Flynn Boyle, Marc Warren, Ron Cook, Laura Fraser, Henry Breitrose, Ian Chorao, Mackenzie Crook, Robert Daws, Michael De Nola, Vanessa De Nola, Mark Dymond, Harry Eden, Jonathan Emmett, Mem Ferda, Dan Fredenburgh, Enoch Frost, Timothy Hallett, Max Harvey, Daniel Hubbard, Jonathan Hude, Matthew Marsh, Jodhi May, Cory McAbee, Tim Plester, Miranda Raison, Camilla Rutherford, John Shandiland, Michael Smiley, Don Warrington, Nigel Whitmey, Leigh Zimmerman

‘Land of the Blind’ is een thriller waarmee Robert Edwards als regisseur en scenarist debuteert. Het scenario, geschreven vóór 11 september 2001, zou kunnen worden gezien als een protest tegen de Amerikaanse regering onder leiding van George W. Bush, maar daarmee zou de film tekortgedaan worden.

De machthebbers en machtssystemen in dit naamloze land tonen namelijk een eindeloos aantal verwijzingen naar dictatoriale regimes uit het heden en het verleden. Fascisme, communisme, religieus fundamentalisme: van alle kwalijke ismes zijn sporen terug te zien. Daarmee geeft ‘Land of the Blind’ de kijker een stukje geschiedenisles, en dat stukje is bovendien nog eens het minst mooie stukje. Bijna elk dictatoriaal regime vanaf de Franse revolutie komt in deze film even langs.

Het risico is dan ook dat je als kijker bijna gaat turven welke er al zijn langsgekomen. Daarmee is meteen een zwakte van ‘Land of the Blind’ genoemd: de verwijzingen zijn soms zo nadrukkelijk aanwezig dat het de aandacht van het verhaal wegtrekt. Dit is vooral het geval in de scène waarin Joe en Thorne met elkaar discussiëren, net nadat Thorne de macht heeft gegrepen: de snelle dialoog is sterk, maar de cynische verwijzingen naar allerlei regimes werken averechts.

Toch is die geschiedenisles bewust zo nadrukkelijk in de film gestopt. Dit naamloze land ondergaat daardoor in optima forma de fases waar elke dictatuur (rechts, links of religieus) doorheen gaat. Scherp wordt aangetoond hoe macht niet alleen corrumpeert, maar ook onderdrukt, liegt en dood en verderf zaait. En dat de machthebbers zelf vaak nog oprecht blind zijn ook: zij denken het goede te doen, en menen dat de ‘offers’ die gebracht worden het ideaal waard zijn.

De persoon Joe is in dit verhaal degene waarmee men zich kan vereenzelvigen: hij is willoos uitvoerder, idealistische opstandeling en politiek gewetensgevangene ineen. Niet allemaal tegelijk, maar elke rol die hij speelt in de regimes wordt begrijpelijk gemaakt door de persoon van Joe. Bovendien wordt indringend in beeld gebracht dat zulke regimes niet alleen politiek of staatsrechtelijk slecht zijn, maar dat vooral de gevolgen voor de individu verschrikkelijk kunnen zijn. Het ene moment ben je de grote held, het andere moment kan je in de isoleercel zitten.

Over het geheel genomen maakt dit verhaal en de film een sterke indruk. Het scenario zit ingenieus in elkaar, helemaal aan het eind, als je zelfs als kijker niet meer weet wat je moet denken van Joe. De sterrencast maakt de verwachtingen ook grotendeels waar: hoewel niet op de toppen van hun kunnen zetten Ralph Fiennes, Donald Sutherland maar vooral Tom Hollander als de dictator goede acteerprestaties neer.

Ook de mooie beelden en de indrukwekkende soundtrack (deels gemaakt door de broer van de regisseur, Doug Edwards) dragen bij aan de algehele positieve indruk die ‘Land of the Blind’ achterlaat. De film weet de aandacht 101 minuten lang vast te houden.

Toch kent de film ook zwakkere aspecten: de over-the-top verwijzingen zijn hiervan soms een voorbeeld. Hoewel ze een duidelijke functie hebben in de film, en daarom ook niet mogen ontbreken, leiden ze de aandacht zo nu en dan dus af. Daardoor maakt het persoonlijke verhaal van Joe uiteindelijk minder indruk dan zou kunnen.

Ook de ‘olifanten-scènes’ leiden af: de symboliek van de olifanten wordt op een gegeven moment wel aangehaald, maar de korte tussenscènes waarin opeens een kudde olifanten wordt getoond blijven onsamenhangend met de rest van de film.

‘Land of the Blind’ is een film die op uitgebreide en ingenieuze wijze laat zien wat mensen elkaar kunnen aandoen: door zich volledig te geven aan systemen, dogma’s en idealen, verliezen mensen de werkelijkheid uit het oog, of erger nog, verkrachten ze de werkelijkheid. De meerderheid (Joe heet niet voor niks ‘Joe’: de gewone man) wordt meegesleurd, of wordt gedwongen om keuzes te maken waarvan ze de gevolgen niet kunnen overzien.

Dat zulke beroemde acteurs aan zo’n gewaagd project wilden meedoen, is te prijzen. Het resultaat is een soms wat onbevredigende, maar al met al indrukwekkende film geworden: ga dat zien!

Daniël Brandsema