Le secret de la chambre noire (2016)

Regie: Kiyoshi Kurosawa | 131 minuten | drama, fantasie, horror, romantiek | Acteurs: Tahar Rahim, Constance Rousseau, Olivier Gourmet, Mathieu Amalric, Malik Zidi

Louis Daguerre (1787-1851) wordt beschouwd als een van de uitvinders van de fotografie. Hij vond het diorama uit en in 1826 maakte hij samen met zijn landgenoot Nicéphore Niépce de eerste succesvolle foto. Daarna ontwikkelde hij een methode waarmee in kortere tijd foto’s konden worden gemaakt. In 1837 (na de dood van Niépce) vond Daguerre de daguerreotypie uit, een naar hem genoemde methode waarbij op grote schaal foto’s konden worden ontwikkeld. Het proces, waarbij een gepolijste, met kwikdampen geprepareerde plaat werd gebruikt, leverde positieve, gespiegelde beelden die niet gereproduceerd konden worden, maar die wel zeer gedetailleerd waren. Deze vroege fotografische methode speelt een prominente rol in de film ‘Le secret de la chambre noire’ (2016) van de Japanse regisseur Kiyoshi Kurosawa, die we voornamelijk kennen van verontrustende thrillers als ‘Pulse’ (2001) maar wie ook een aantal mooie dramafilms op zijn naam heeft staan (‘Tokyo Sonata’ uit 2008 bijvoorbeeld) en in wiens films het bovennatuurlijke vaak een rol speelt. De internationale titel van de film is ‘Daguerrotype’.

‘Le secret de la chambre noire’ is in meerdere opzichten een primeur voor Kurosawa – niet te verwarren met zijn illustere naamgenoot Akira Kurosawa. Niet alleen is het de eerste film die hij buiten Japan maakte (in Frankrijk), het is tevens de eerste film die hij in een andere taal dan het Japans schoot (het Frans dus) en de eerste film waarbij hij werkte met een Europese cast en crew. Kurosawa wist een interessant stel acteurs op te trommelen voor zijn film; de Franse topacteurs Tahar Rahim, Mathieu Amalric en Olivier Gourmet (de laatste is overigens een Belg en geen Fransman) – niet de minsten – spelen een rol in ‘Le secret de la chambre noire’. Rahim, die internationaal doorbrak dankzij ‘Un prophète’ (2009), speelt Jean, een Parijzenaar die de grootst mogelijke moeite heeft de eindjes aan elkaar te knopen.

Dan stuit hij op een interessant baantje; hij kan gaan werken als assistent van een nogal teruggetrokken levende fotograaf. Deze Stéphane (Olivier Gourmet) leeft in een mooi maar nogal vervallen huis, ver van de grote stad, samen met zijn 22-jarige dochter Marie (Constance Rousseau), een wereldvreemde blondine die Stéphane dusdanig aan zijn overleden vrouw Denise doet denken, dat hij haar laat poseren voor zijn foto’s. En aangezien hij de methode van de daguerrotypie toepast, betekent dat dat ze soms urenlang stil moet blijven staan. Om te zorgen dat ze niet omvalt, moeten er allerlei enge metalen stellages en constructies om haar heen gebouwd worden. Soms moet Stéphane een ‘gewone’ fotoklus doen – er moet per slot van rekening wel brood op de plank komen – maar die gaan niet van harte. Het wordt Jean al snel duidelijk dat zijn nieuwe werkgever in het verleden is blijven hangen; het oude huis met zijn krakende deuren, figuren die hij meent te zien op de monumentale trappen en dan het tot leven wekken van het verleden aan de hand van die ouderwetse fototechniek.

Het creëren van een sfeer van nostalgie en melancholie kun je aan Kiyoshi Kurosawa wel overlaten. Er hangt een ambiance in het huis van Stéphane die enerzijds spannend is, maar anderzijds ook naargeestig. Het is geen spookhuis in de klassieke zin van het woord, maar dat er schimmen uit het verleden in de woning van de naar vroeger tijden verlangende fotograaf rondhangen lijkt een feit. Kurosawa weet op treffende en verfijnde wijze de juiste balans aan te brengen in de toon van zijn film: de sfeer is beangstigend, zonder echt eng te worden. Net zoals de personages vertrouwd zijn, maar toch ook weer niet. Camerawerk en muziek versterken elkaar daarin alleen maar en de betrouwbare acteurs verzaken niet. Helaas laat ‘Le secret de la chambre noire’ in de tweede helft op verhaaltechnisch vlak de nodige steken vallen, wanneer de focus verschuift van de hoofdlijn in het verhaal naar minder urgente en uitgekauwde subplotjes. Gelukkig houden de uitstekende acteurs de film op de been, maar het magische momentum van vervreemding en nostalgie is jammer genoeg wel weg.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

VOD-release: 8 juli 2017