Locatie TusseNLand (2006)

Regie: Ben van Lieshout | 40 minuten | korte film, documentaire

Nostalgie is het woord en het gevoel dat deze film oproept, er van uitgaande dat iedereen wel een plekje kent – wellicht uit zijn of haar jeugd of slechts als voorbijgaand landschap – waar de tijd even lijkt te hebben stilgestaan. Eigenlijk is het niet eens zozeer de tand des tijds die deze plaatsen heeft overgeslagen, alswel de molen van de bureaucratie. Plekken die over het hoofd zijn gezien, of waarvan de bewoners zich sterk hebben gemaakt om een bijzondere plaats in het steeds vollere Nederland te kunnen behouden.

Van Lieshout lijkt een voorliefde te hebben voor het (Nederlandse) landschap. In eerdere films speelde de omgeving, het land en de gebouwen vaak een prominente rol, minstens zo belangrijk als de personages zelf. In deze documentaire is het ook zo; de lange shots (soms bijna als foto’s) tonen de bijzondere plekken aan de randen van verschillende grote steden in Nederland. Mooi zijn de plekken niet eens allemaal, er gaat eerder iets verlatens of zelfs droevigs van uit en juist die echtheid maakt het een indrukwekkend geheel.

Zo is er een man met een garage voor lelijke eenden, vlakbij het Amstelstation en de Bijlmerbajes; een vriendelijke meneer met een mobiele patatkraam; een hondenshow; een autokerkhof voor caravans en SRV-wagens; een boer wiens huis omringt wordt door een enorm viaduct, op nog geen twee meter afstand van zijn dakgoot; en een bijzonder kunstenaarsdorp waar de bewoners langzaam maar zeker moeten wijken voor een Amsterdamse haven. We vangen steeds een glimp op van het verleden, hoe het was; hoe het nu is en wat er mee zal gebeuren.

De overkoepelende gedachte is steeds ‘spijtig dat er al zoveel heeft moeten verdwijnen, maar prachtig dat deze plekken toch nog bestaan.’ En hoewel deze gedachte op zichzelf vrij positief is, blijft er toch een melancholisch, bijna treurig gevoel over, wat versterkt wordt door de jonge trompettist die de film inleidt en weer afsluit.

Ruby Sanders