Memory of Water – Veden vartija (2022)

Regie: Saara Saarela | 101 minuten | science fiction, thriller | Acteurs: Saga Sarkola, Mimosa Willamo, Lauri Tilkanen, Pekka Strang, Minna Haapkylä, Kheba Touray, Lyydia Mörä, Yuko Takeda, Ulla Pirttijärvi, Erol Mintas, Tommi Eronen, Milka Ahlroth, Silva Robbins, Kristjan Sarv

‘Memory of Water’ brengt ons naar een dystopische wereld waar vers en schoon drinkwater zo schaars en kostbaar is dat het inmiddels op rantsoen gesteld is. Veel mensen plegen zelfs letterlijk een moord voor het levensreddende vocht. Klimaatverandering heeft de vertrouwde wereldorde op zijn kop gezet, wat leidt tot hevige twisten en zelfs oorlogen over energie, water en grondstoffen. In deze weinig aanlokkelijke toekomst hebben theeceremonies een haast sacrale betekenis gekregen, een gegeven dat ook samenhangt met de heerschappij die China (hier New Qian) inmiddels uitoefent over het door rampspoed, politieke haarkloverij en ecologisch mismanagement diep gevallen Europa. Theemeesters moeten in de Scandinavische Unie, de politieke entiteit waarbinnen dit verhaal zich afspeelt, zelfs een officieel examen afleggen.

De kijker maakt kennis met Noria, een jonge vrouw die op het platteland woont en net haar vader (een theemeester) begraaft. Haar moeder woont in de grote stad en spoort haar dochter aan om het armlastige rurale leven te verruilen voor een bestaan in de stad. Noria kiest echter resoluut voor het platteland, gedreven door de vurige wens om haar vader op te volgen als theemeester. Ze vindt een dagboek van haar vader dat gewag maakt van een geheime bron vol vers drinkwater. Gevaarlijke kennis, die Noria op de radar brengt van de niet bepaald benevolente autoriteiten. Naarmate ze meer te weten komt over het bedrog en de duistere machinaties van de overheid, moet Nora een beslissing nemen: op pad gaan om een einde aan de verstikkende droogte te maken of toch eieren voor haar geld kiezen?

Dystopische sciencefiction- en horrorfilms zijn vaak spiegels die de angsten en trauma’s van een bepaalde generatie reflecteren. Denk bijvoorbeeld aan de angst voor een nucleaire apocalyps of door kernenergie en genetische experimentatie gemuteerde monsterdieren ten tijde van de Koude Oorlog, maar ook aan de vrees voor kwaadaardig buitenaards leven in de hoogtijdagen van de ufo-gekte. In slasherfilms voert daarentegen de bevreesdheid voor de geestelijk minder stabiele en sadistische medemens de boventoon.

Ook ‘Memory of Water’ is vanuit thematisch oogpunt een kind van zijn tijd en vertaalt even urgente als actuele wereldproblemen als ecocide, klimaatverandering en drinkwaterschaarste (zeker in veel Afrikaanse landen lijkt schoon drinkwater de nieuwe olie te worden) naar een fictieve vertelling. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van de Finse auteur Emmi Itäranta en voor het overgrote deel in Estland opgenomen.

Hoewel de symboliek prima is en het personage Noria raakvlakken heeft met de jonge generatie klimaatactivisten die in de echte wereld vechten voor een gezonde, natuurrijke en rechtvaardige aarde, ontbreekt het deze film aan bezieling. Cinematografisch ziet het er allemaal best aardig uit, terwijl ook het acteerwerk en de chemie tussen de hoofdrolspelers verre van slecht zijn. Er is bovendien voldoende ruimte voor karakterontwikkeling.

Toch is het niet al goud wat blinkt. Het grootste probleem? Regisseur Saara Sarela spint sommige scènes veel te lang uit, waardoor ‘Memory of Water’ associaties oproept met een traag kabbelend beekje dat richting het einde langzaam droog begint te vallen. Ook het slotakkoord is weinig sprankelend of verrassend, waardoor de lome opbouw niet uitmondt in een bevredigende, spectaculaire of ontroerende climax. ‘Memory of Water’ is zeker geen marteling voor het oog, maar blijft helaas steken in goede bedoelingen zonder veel toe te voegen aan het rijke historische spectrum van utopische filmfantasieën.

Frank Heinen

Waardering: 2.5

Speciale vertoning: Club Imagine, 10-12 maart 2023