Moos (2016)

Regie: Job Gosschalk | 90 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Jip Smit, Daniel Cornelissen, Michiel Romeyn, Lineke Rijxman, Frederik Brom, Hanne Arendzen, Eva Damen, Jim Deddes, David Ebbinge, David Goddyn, Regina Horvarth, Kees Hulst, Sophie Höppener, Tarikh Janssen, Myranda Jongeling, Michiel Nooter, Ayal Oost, Tomer Pawlicki,  Tom van Kalmthout, Chava Voor in ’t Holt

‘Sam loopt over straat, komt hij Moos tegen’. Moppen die zo beginnen kent iedereen wel. De zogenaamde ‘Sam-en-Moos-mop’ werd bedacht door Max Tailleur (1909-1990), de Joodse Amsterdammer die als een ware grappenmaker te boek stond en die niet alleen voor zichzelf, maar ook voor onder anderen Snip & Snap teksten schreef. Zijn moppen waren soms grof, maar soms hadden ze juist de nodige diepgang. Tailleurs werk staat symbool voor de Joodse humor (al is die uiteraard veel diverser dan dat). Als een knipoog naar de illustere Amsterdammer (die overigens loenste), vernoemde Job Gosschalk de twee hoofdrolspelers in zijn Telefilm ‘Moos’ (2016) naar Sam en Moos. Gosschalk bestempelt zijn film als een ‘koosjere komedie’, waarin Joden nu eens niet in een oorlogssetting of met een zionistische insteek getoond worden. De Joodse familie uit ‘Moos’ is een gewone, doorsnee familie zoals er zo veel zijn in Nederland. En toevallig zijn ze Joods. Er is zeker aandacht voor het geloof, met zijn talrijke tradities, maar meer als setting dan dat het daadwerkelijk een cruciale rol speelt in de film.

Sinds het overlijden van haar moeder slijt Moos (Jip Smit) haar dagen met wassen, strijken en koken voor haarzelf en haar vader Maup (Michiel Romeijn). Af en toe helpt ze in diens stoffenwinkeltje. Tijdens een etentje bij haar oom en tante ziet ze na jaren weer haar jeugdvriend Sam (Daniël Cornelissen) terug, die een aantal jaar in Israël heeft gewoond. Hij spoort haar aan om haar droom achterna te gaan en dus trekt Moos de stoute schoenen aan en meldt ze zich aan voor de audities voor de Kleinkunstacademie. Maar het is nog niet zo eenvoudig om op eigen benen te staan, ontdekt ze al snel, en de buitenwereld is keihard. Om te laten zien dat ze het best allemaal zelf kan, verzwijgt ze thuis dat ze is afgewezen. Terwijl haar vader en Sam denken dat ze naar school gaat, zwoegt ze in met potten en pannen in de kantine van de Kunstacademie. Haar harde werken loont als ze de populaire zangdocent Chris (Frederik Brom) een gunst verleent en in ruil daarvoor bijlessen krijgt. Ze belandt zelfs met hem in bed. Intussen vraagt Sam zich af voor zijn gevoelens voor Moos nog wel puur platonisch zijn, of dat hij meer voor haar begint te voelen. En pa Maup papt aan met control-freak Saar (Lineke Rijxman), maar of Moos er al klaar voor is dat haar vader een nieuwe vriendin heeft, is nog maar de vraag.

‘Moos’ is een lichtvoetige romantische komedie met een fijne feelgood-vibe. Tegelijkertijd is het een coming-of-age-film waarin we de strubbelingen van de titelheldin op weg naar volwassenheid volgen. Het ene moment is ze nog een dromerige bakvis, niet veel later groeit ze uit tot een zelfbewuste jonge vrouw. Maar haar pas verworven zelfvertrouwen krijgt al snel een flinke deuk. Volwassen worden gaat immers met vallen en opstaan. Tussen de bedrijven door komen verschillende Joodse gewoonten en tradities voorbij; het familie-etentje met Chanoeka, de besnijdenis van het pasgeboren neefje, de Bar Mitzvah van Saars zoon Daniël (David Ebbinge). Het is wel wat veel (en vrij cliché), maar waarschijnlijk wil Gosschalk onderstrepen hoe belangrijk haar familie is voor Moos. Want ook al wil ze zich losweken, op weg naar volwassenheid, haar familie staat haar na en zal altijd een baken voor haar blijven. Jip Smit zet hier op overtuigende wijze de zoekende, twijfelende Moos neer, wiens onzekerheden maar al te herkenbaar zijn voor iedereen die ooit tiener is geweest. Met één blik zegt ze eigenlijk alles. Ook de overige castleden zijn goed op dreef. Natuurlijk zien we van ver al aankomen waar deze film uiteindelijk naartoe zal gaan. Dat neemt echter niet weg dat ‘Moos’ erg prettig wegkijkt en je met een grote glimlach achterlaat.

Patricia Smagge

‘Moos’ wordt zondag 29 mei 2016 om 20.25 uur uitgezonden op NPO 3.