Morvern Callar (2002)

Regie: Lynne Ramsay | 97 minuten | drama | Acteurs: Samantha Morton, Kathleen McDermott, Linda McGuire, Ruby Milton, Dolly Wells, Dan Cadan, Carolyn Calder

De eerste helft van ‘Morvern Callar’ wijst op een topfilm: veel vaart, een mysterieuze hoofdpersoon, een schokkende gebeurtenis en enkele memorabele scènes. Naar het einde toe dooft het vuur. Het meisje Morvern is een therapeutisch onderzoek waardig. Uiterlijk onbewogen stapt ze in het begin van de film over het lijk van haar vriend heen om het huishouden te doen. De zelfmoord van de jongen lijkt alleen praktische gevolgen te hebben: hij ligt in de weg. Zwijgzaam rookt ze een sigaret tijdens haar lunchpauze in de plaatselijke supermarkt, zwijgzaam wordt ze dronken, zwijgzaam laat ze ‘alles met zich doen’ en zwijgzaam snijdt ze het lijk van haar geliefde aan stukken. Veel meer dan dat haar moeder jong is overleden en haar vader zich niet veel met haar bemoeit komen we niet te weten.

Een emotionele band krijgt de toeschouwer daarom niet met Morvern. We kunnen alleen maar naar haar kijken, niet met haar meevoelen. ‘Morvern Callar’ is een karakterstudie van een op het eerste gezicht contactgestoord en enigszins berekenend meisje. Tenminste, in de eerste helft van de film. Daarna wordt ‘Morvern Callar’ een roadmovie. De overgang van het kille, natte Schotland naar het warme Spanje in het tweede deel van de film is drastisch. Morvern en Lanna gaan lol maken in een soort Club Med, waar de jongens en de meisjes in een juten zak van badkleding moeten wisselen. De sfeer van de film verandert hierdoor volkomen en de bijna kloosterlijk verstilde focus op Morvern verdrinkt in het gelal.

Hoe dan ook: de steeds meer in zichzelf kerende Morvern en de uitbundige Lanna, voor wie groepsseks even normaal lijkt als het feit dat ze later gewoon voor de buurman zal kiezen, groeien in Spanje uit elkaar. Morvern verzwijgt de zelfmoord van haar vriend ook voor haar beste vriendin en van de kameraadschappelijkheid uit het eerste deel van de film is maar weinig over. De nieuwe, ‘spirituele’ Morvern sluit zich liever aan bij een huilende medetoerist wiens moeder is overleden of bij een religieuze processie in het Spaanse binnenland.

Waar het allemaal toe moet leiden, daar geeft de film echter geen antwoord op. Regisseur Lynne Ramsay zegt te hebben willen laten zien dat er meer is in het leven van jongeren dan uitgaan. Door het doodbloeden van de film wordt dit niet waargemaakt.

Er zijn echter aanknopingspunten voor een meesterwerk. De acteerprestaties van Samantha Morton en Kathleen McDermott, een kapster die voor de rol van Lanna gewoon van straat werd geplukt, zijn fantastisch. De vondst om het bandje uit de walkman van Morvern’s vriend als soundtrack te gebruiken eveneens. Wie bedenkt om het woordspelletje ‘I’m sticking with you’ van the Velvet Underground te draaien bij het in stukken snijden van een lijk verdient een horror-Oscar. Mooier nog is de scène waarin Morvern na een nacht vol seks en drank vanaf een rots de Schotse vissers uitgeleide doet, als een Lorelei in jarretels. Met een wat regelmatiger opbouw van de film hadden we deze scènes in klassieke handboeken kunnen opnemen.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 24 april 2003
Speciale vertoning: Britain’s Brightest, De films van Andrea Arnold & Lynne Ramsay, Eye Film Instituut, 1 december 2023 — 3 januari 2024