Niet schieten (2018)
Regie: Stijn Coninx | 139 minuten | drama | Acteurs: Jan Decleir, Viviane de Muynck, Mo Bakker, Kes Bakker, Jonas van Geel, Inge Paulussen, Louis Talpe, Elke Van Mello, Zita Wauters, Ann Tuts, Lucas Van den Eynde, Charlotte De Bruyne, Nico Sturm, Bert Haelvoet, Aziz Bouhkzar, Wouter Hendrickx, Tom Van Dyck, Alain Van Goethem
Op 9 november 1985 slaat de Bende van Nijvel toe in Aalst, alwaar ze een vestiging van Delhaize overvallen met buitensporig veel geweld. De overvallers schieten de vader, de moeder en het zus van de 9-jarige David van de Steen dood. De jongen zelf overleeft het maar net. In 2012 komt zijn boek ‘Niet schieten, dat is mijn papa!’ uit, waarbij de titel verwijst naar de laatste woorden van zijn zus Rebecca. Dit waargebeurde verhaal is de basis voor de film ‘Niet schieten’ van regisseur Stijn Coninx, die eerder films als ‘Koko Flanel’ en ‘Daens’ regisseerde.
Het verhaal in de film legt het perspectief vooral bij de opa van David, Albert. Bij de aanslag verliest hij zijn enige kind en is hij ook, samen met zijn Metje, van het ene op het andere moment verantwoordelijk voor David. Dit heeft uiteraard een grote impact op het leven van Albert en de film laat zien hoe hij er het beste van probeert te maken, terwijl hij tegelijkertijd op zoek is naar antwoorden en de daders.
Albert wordt gespeeld door de Belgische grootheid Jan Decleir, die in deze film maar weer eens toont hoe goed hij kan acteren. Hij maakt van Albert een gelaagd persoon, die echt zoekende blijft hoe om te gaan met zo’n drama. Nergens lijkt Albert voorspelbaar of te eendimensionaal; iets wat wel een risico is bij een verhaal als dat van ‘Niet Schieten’. Sowieso blijft de film weg van te makkelijke antwoorden of oplossingen. Het mysterie van de Bende van Nijvel is nooit opgelost en er doen dan ook verschillende verhalen de ronde. De Belgische Rijkswacht zou betrokken zijn; de Bende had eigenlijk een meer politiek doel dan alleen “simpele” overvallen en zo zijn er nog meer (complot)theorieën geweest. Wat de film goed doet is dat het de meest geloofwaardig opties voorbij laat komen maar nergens zekerheid biedt over de werkelijke toedracht. En dat versterkt het eigenlijke thema van de film: hoe om te gaan met de frustraties van het uitblijven van antwoorden en tegenwerkende instanties.
Een drama als dat wat er in Aalst gebeurd is, is al vreselijk op zichzelf, laat staan dat je als nabestaanden nergens antwoord op kan krijgen. Het gevoel van onmacht wat bij hen leeft is de hele film door voelbaar en dat is het sterkste punt van ‘Niet schieten’. Dat, gecombineerd met het fantastische spel van Decleir maakt dat de film onder de huid kruipt en niet zo snel vergeten zal worden.
Ton te Slaa
Waardering: 4
Bioscooprelease: 29 november 2018
DVD- en blu-ray-release: 8 februari 2019