Something Like Happiness – Stestí (2005)
Regie: Bohdan Sláma | 100 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Pavel Lika, Tatiana Vilhelmová, Ana Geislerová, Marek Daniel, Zuzana Krónerová
‘Something Like Happiness’ is de tweede film van de Tsjechische regisseur Bohdan Sláma. Hij scoorde met zijn eerste film, ‘Wild Bees’, enkele jaren geleden een filmhuishit. De aanstekende en vrolijke manier waarop het leven van Tsjechische dorpsbewoners werd vastgelegd werd door veel filmhuisgangers gewaardeerd. Met ‘Something Like Happiness’ lijkt Sláma een iets volwassener film te hebben willen maken. Dat wil zeggen: er zit meer verhaal en serieus drama in. Gelukkig is dit niet ten koste gegaan van de romantische en subtiel humoristische toon die zo duidelijk aanwezig was in ‘Wild Bees’. Ook in ‘Something Like Happiness’ zijn deze elementen ruimschoots aanwezig.
Centraal staan drie jong volwassen mensen: Monika, Dasha en Tonik. De drie zijn jeugdvrienden, samen opgegroeid in een dorp. Nu hebben ze nog steeds geregeld contact met elkaar, maar ze staan op het punt hun eigen keuzes te maken in het leven, al dan niet noodgedwongen. Monika weet niet goed of ze haar vriend achterna moet gaan naar Amerika. Ze mist hem, en zou haar kibbelende ouders ook graag verlaten, maar toch is ze nog te veel gehecht aan haar omgeving, vrienden en familie om zomaar weg te gaan. Tonik is al jaren heimelijk verliefd op Monika maar durft het haar niet te vertellen. Hij woont bij zijn excentrieke tante op een vervallen boerderijtje, vooral om zijn autoritaire vader te ontvluchten.
Tonik en Monika lijden echter slechts aan de kleine pijntjes van het leven, vergeleken met Dasha. Als alleenstaande moeder van twee schattige jongetjes moet ze de eindjes aan elkaar knopen. Haar hartstochtelijke relatie met een getrouwde man loopt op de klippen als ze zwanger van hem blijkt te zijn. Hij maakt zich uit de voeten en Dasha stort in. Monika en Tonik zien Dasha ontsporen, en nemen de zorg voor de twee kinderen op zich als ze wordt opgenomen in een inrichting. Vanaf dat moment lijkt alles op zijn pootjes terecht te komen. Tonik ziet zijn kans schoon om zich te profileren voor Monika, en samen zorgen ze voor de twee kinderen. Een nogal bont, maar erg gezellig ‘gezinnetje’ is het resultaat.
Het onvermijdelijke dramatische keerpunt laat natuurlijk niet op zich wachten. Bohdan Sláma bouwt het verhaal op klassieke wijze op. Zelfs als je eigenlijk al weet dat dit prille geluk te onstabiel is om echt te blijven bestaan, ben je toch geschokt dat het uiteindelijk verstoord wordt. Voortdurend weet Sláma op tijd de juiste elementen toe te voegen om van ‘Something Like Happiness’ een interessante en evenwichtige mix van drama, romantiek, humor én het echte leven te maken. Daarmee is de film meer dan een ‘feel good movie’ geworden. Bij ‘Wild Bees’ was dat voldoende. Daar lag de nadruk op de levensvreugde. In ‘Something Like Happiness’ (de titel zegt het al) wordt er subtieler gedacht over geluk. Blijvende liefde en vriendschappen zijn zeldzaam, en niet voor iedereen loopt alles even goed af.
Daarbij weet Sláma een mooi evenwicht te handhaven tussen enerzijds de herkenbare karakters van Monika en Tonik, en anderzijds de meer dramatische belevenissen van Dasha en haar kinderen (hoe loopt het met hen af, vraag je regelmatig bezorgd af…).
‘Something Like Happiness’ is een minder originele en verrassende film dan Sláma’s debuut ‘Wild Bees’. Het hele verhaal loopt langs vrij klassieke (en daarmee wat voorspelbare) lijnen. Desondanks bindt Sláma de kijkers wel degelijk aan de personen in de film. Het resultaat is niet alleen een innemende film over vriendschap en liefde, maar ook een film die iets weergeeft van de Tsjechische samenleving van dit moment: een samenleving waarin jonge mensen, overigens net als over de hele wereld, zoekend zijn naar hun eigen plek in die samenleving.
Met deze film bewijst Bohdan Sláma zijn vakmanschap, en hij zou wel eens een regisseur kunnen blijken te zijn die op geloofwaardige wijze, en met mooie, levensechte films een groter publiek kan bereiken dan alleen het publiek dat regelmatig naar de kleinere filmhuizen gaat.
Daniël Brandsema